Rechtszaak tegen AP wegens prijsdiscriminatie 'anonieme' OV-chipkaart

Een treinreiziger, Michiel Jonker uit Arnhem, heeft een rechtszaak aangespannen tegen de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), omdat hij van mening is dat de Nederlandse Spoorwegen (NS) reizigers met een anonieme OV-chipkaart discrimineren. Anonieme reizigers hebben namelijk geen recht op onder andere dalurenvoordeel. Zo worden ze onder druk gezet om alsnog hun gegevens af te staan, aldus Jonker.

Toen de NS in 2014 het papieren treinkaartje afschafte, deed de reiziger al een handhavingsverzoek bij de AP, om dezelfde kwestie. De AP weigerde het echter te onderzoeken. De rechter was het daar niet mee eens en besloot in 2016 dat de AP alsnog onderzoek moest doen.

'In strijd met de wet'
Jonker is niet blij met de resultaten van het onderzoek. 'De AP zegt dat NS dalurenvoordeel bij anonieme ov-chipkaarten mag weigeren, omdat dat zo in hun algemene voorwaarden is opgenomen. Volgens de AP is er dan sprake van een contract zoals bedoeld in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Dat bestrijd ik. NS kan wel van alles in haar algemene voorwaarden zetten, maar als het in strijd is met de wet, dan is dat onrechtmatig. De AVG is niet bedoeld als een vrijbrief voor willekeur van bedrijven die persoonsgegevens willen verzamelen,' aldus Jonker.

'Anonieme ov-chipkaart niet anoniem'
De tweede procedure van de rechtszaak gaat over de anonimiteit van de ov-chipkaart. Volgens Jonker zijn op elke kaart twee unieke nummers aangebracht, waardoor de kaarthouder door de NS kan worden gevolgd. Afgelopen maart stelde de AP vragen over de ov-chipkaart, ook naar aanleiding van een rechtszaak die door Jonker was aangespannen. Toen bleek dat het saldo van de anonieme ov-chipkaart niet zoals gezegd 'op de kaart geladen' wordt, maar wordt overgemaakt naar een extern bedrijf dat de betalingen voor NS regelt. Daardoor worden elke keer dat iemand in- of uitcheckt met een anonieme kaart of saldo laadt, het tijdstip en de locatie van de anonieme kaart geregistreerd. Begin deze maand kwam naar boven dat dit in 2010 al is ontdekt, maar dat de AP er negen jaar lang niets aan deed.

Verraden
Jonker: 'Ik werd pas kort geleden op dat onderoek geattendeerd, en voel me verraden. Het gaat hier om circa vijf miljoen houders van anonieme OV-chipkaarten, die door NS negen jaar lang voor de gek zijn gehouden, terwijl de AP wist dat dit gebeurde, maar wegkeek.'

Steun
Jonker heeft in de zaak steun van privacyorganisatie Privacy First en de Maatschappij voor Beter OV. De rechtszaak vindt plaats op 20 augustus in de Rechtbank Gelderland.