‘Mijn ouders krijgen een pushmelding van al mijn nieuwe cijfers’

Ouders kunnen het schoolgedrag van hun kind bijna real-time volgen via allerlei leerlingvolgsystemen als Magister of SOMtoday. Dat meldde de NOS onlangs. De leerlingvolgsystemen op middelbare scholen zijn bedoeld om ouders te informeren, maar het grijpt natuurlijk wel diep in op de privacy van de leerling die geen onvoldoende of spijbeluurtje meer kan verstoppen. Bovendien werkt het systeem ook zo voor zestienplussers en meerderjarige leerlingen, waardoor het wettelijk ook nog eens dubieus wordt.

Het basisidee is natuurlijk niet verkeerd. Het is handig dat leerlingprestaties worden bijgehouden, en omdat ouders graag willen weten hoe hun kind het doet, is het logisch om hen daar toegang toe te geven. Vroeger was dat wat ingewikkelder, bij rapporten lukte dat natuurlijk wel maar cijfers had je alleen op papier en om nou elke keer brieven te sturen, dat werkt niet.

Het gemak waarmee de informatie nu gedeeld wordt, leidt wel tot een andere manier van doen. Je signaleert als ouder veel eerder problemen, of dat nu een onvoldoende is of het feit dat je kind een les gemist heeft. Daardoor krijg je als kind veel meer controle over je heen, wat juist op de middelbareschoolleeftijd erg vervelend kan voelen.

Mag het? Dat is natuurlijk de grote vraag. Algemeen geldt dat ouders bij de opvoeding veel van hun kind mogen weten, maar wel rekening moeten houden met de privacy. Het dagboek lezen van je zeventienjarige dochter kan echt niet zomaar door de beugel, maar bij een zesjarige meekijken op de iPad is natuurlijk zeer gewenst. Bij schoolcijfers en afwezigheid geldt eigenlijk hetzelfde: is het relevant dat je dit weet en levert het geen onevenredige privacyschending op voor je kind?

Als we het onder de privacywet of AVG gaan bekijken, dan kom je eigenlijk vrijwel meteen bij dezelfde discussie uit. Wanneer een kind nog geen zestien is, geven de ouders toestemming voor verwerking van zijn persoonsgegevens. (We nemen maar even aan dat die hier netjes na afdoende uitleg specifiek is gevraagd en vrijwillig is gegeven. Niet lachen daar achterin.) Maar ook dan geldt dat de school niet meer mag doen dan redelijkerwijs nodig is voor het doel van de toestemming.

Wordt het kind zestien, dan moet het zelf die toestemming geven (artikel 5 Wbp en artikel 5 Uitvoeringswet AVG). En omdat toestemming vrijwillig gegeven moet worden, mag er dus vanuit de school noch vanuit de ouders druk worden uitgeoefend om dit te doen. Het lijkt erop dat er geen school is die dit doet. Sterker nog, in het NOS artikel is te lezen dat ook bij mensen van achttien (dus geen kind meer) deze gegevens naar hun ouders worden gestuurd. En dat kan natuurlijk écht niet door de beugel.

Wel vraag ik me nog af of je niet kunt zeggen, de verstrekking van deze informatie is gewoon nodig voor het onderwijs, een goede orde op school et cetera. Dan kom je AVG-technisch uit bij de grondslag “uitvoering overeenkomst”, alleen is voortgezet onderwijs volgens mij geen privaatrechtelijke overeenkomst. En dan houd je dus over het eigen legitiem belang van de school en/of de ouders, oftewel we kúnnen niet anders dan dit aan je ouders geven, en we menen dat dat belangrijker is dan jouw privacy. Ik denk niet dat dat snel standhoudt.

Update met dank aan Job Vos: wettelijk is vastgelegd (artikel 23b Wet voortgezet onderwijs) dat “Het bevoegd gezag rapporteert over de vorderingen van de leerlingen aan hun ouders, voogden of verzorgers, dan wel aan de leerlingen zelf indien zij meerderjarig en handelingsbekwaam zijn.” De grondslag is daarmee de wettelijke plicht, de school móet het melden. Hooguit kun je je dan nog afvragen of dat moet per pushbericht direct bij elk cijfer, of dat ook periodiek of bij zorgelijke ontwikkelingen pas gemeld wordt. Vandaar de streep door toestemming nodig.