Anticonceptie komt niet terug in het basispakket

PvdA-kamerlid Lilianne Ploumen heeft een voorstel ingediend om de pil weer op te nemen in het basispakket. Op voorhand was al duidelijk dat er geen kamermeerderheid voor het plan is, maar nu de daadwerkelijke stemming heeft plaatsgevonden, is ook de stemverhouding bekend. Behalve de PvdA waren ook GroenLinks, de SP, Partij voor de Dieren, Forum voor Democratie, 50PLUS en DENK voor het plan. De coalitiepartijen stemden allemaal tegen en werden daarbij gesteund door de PVV en de SGP.

De vraag of anticonceptie in het basispakket thuishoort, is regelmatig onderwerp van politiek gesteggel. Tot 2004 zat de pil ruim dertig jaar onafgebroken in het basispakket, tot de politiek destijds besloot dat vrouwen in principe financieel draagkrachtig genoeg zijn om het relatief geringe bedrag (op jaarbasis ca. 50 euro per persoon) zelf op te hoesten. Tussen 2008 en 2010 kwam de pil onder invloed van de PvdA kortstondig weer terug in het basispakket, maar in 2011 was dat met het aantreden van kabinet Rutte-I alweer verleden tijd.

Enorme kostenpost
Volgens de Zorgwijzer is de situatie momenteel dat personen onder de 18 jaar de pil standaard volledig vergoed krijgen zonder dat het ten koste gaat van het eigen risico. De pil wordt voor personen tussen de 18 en 21 jaar wel gedekt uit de basisverzekering, al gaat er voor deze groep wel een bijdrage af van het eigen risico. Vanaf 21 jaar en ouder is het volledig je eigen verantwoordelijkheid om deze kosten te dragen.

Aangezien er geen kamermeerderheid is voor het initiatief van Ploumen blijft deze situatie in de nabije toekomst ongewijzigd. Het voornaamste argument om tegen te stemmen is ook ditmaal dat het een enorme kostenpost is. De maatregel zou de staat jaarlijks tussen de 32 en 70 miljoen euro kosten, maar omdat bijna 5,2 miljoen mensen gebruik maken van anticonceptie, zijn de kosten per persoon eigenlijk te gering om in te stemmen met een dermate hoge structurele jaarlijkse kostenpost. Volgens NOS spreken de coalitiepartijen van een 'aanvaardbaar bedrag'.

Instandhouding ongelijkheid
Een argument om de pil juist wel terug te laten keren in het basispakket is volgens Bureau Clara Wichmann - dat streeft naar een betere maatschappelijke positie en een betere rechtspositie voor vrouwen in Nederland - dat het huidige beleid ongelijkheid in stand houdt: 'Van alle mensen die anticonceptie gebruiken is 4% van de mannelijke sekse en 96% van de vrouwelijke sekse. Dat anticonceptie geen vast onderdeel is van het basispakket zorgt dus voor een ongelijke situatie, omdat de vrouw in het overgrote deel van de gevallen de rekening moet betalen'.

Daling abortussen
Een tweede argument om anticonceptie in het basispakket te krijgen is dat dit leidt tot minder geaborteerde zwangerschappen. Merkwaardig genoeg zijn abortussen in Nederland wel gratis: al in 2016 stelden artsen dat financiële overwegingen voor een bepaalde, minder kapitaalkrachtige groep vrouwen toch reden is om af te zien van het gebruik van anticonceptie.

De petitie en het voorstel van Ploumen ten spijt is het voorstel dus toch gesneuveld bij de stemming in de Tweede Kamer. Op basis van de voorgeschiedenis ligt het echter voor de hand dat men in een gunstiger politiek klimaat een nieuwe poging waagt om anticonceptie in het basispakket te krijgen.