VS wil snel terug naar de maan om te voorkomen dat China gebieden claimt

China en de Verenigde Staten zijn verwikkeld in een ware ruimterace. China wil binnenkort voor het eerst mensen naar de maan sturen. De Amerikanen deden dat al met succes in 1969, maar willen China nu nog een keer aftroeven. Waarom vinden de grootmachten het zo belangrijk om de eerste te zijn?
"Het is een feit: we zijn verwikkeld in een ruimterace", zei Bill Nelson, hoofd van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA, vorige week. Hij waarschuwde dat China mogelijk de ambitie heeft om op de maan gebieden op te eisen voor delfstoffenwinning en de VS buiten wil sluiten.

Rob van den Berg, ruimtevaartdeskundige bij de Utrechtse sterrenwacht Sonnenborgh, noemt dat "een gegronde angst". Hij benadrukt dat in het Ruimteverdrag uit 1967 is vastgelegd dat de maan van niemand is. "Maar als China toch een gebied claimt op de maan, kan niemand ze tegenhouden. Er is geen ruimtemacht of -politie die dan kan ingrijpen. De vraag is hoe erg dit dan zou escaleren tussen de twee landen."

Hoewel het voor het eerst is dat de VS die angst uitspreekt, is de strijd tussen de twee landen al veel langer bezig. "Het is allemaal begonnen toen de VS China buitensloot van het internationale ruimtestation ISS. Daarna is het verdergegaan met het tekenen van de Artemis-akkoorden", zegt ruimtevaartdeskundige Nancy Vermeulen.

China buitengesloten van maanakkoorden
Die akkoorden werden in 2020 ondertekend door acht landen, waaronder de VS. Ze moeten zorgen voor een gecoördineerde aanpak bij het verkennen van de maan. Inmiddels hebben meer dan twintig landen er hun handtekening onder gezet. Maar China ontbreekt.

China is daarom zijn eigen ruimtevaartprogramma gaan ontwikkelen, dat de afgelopen jaren razendsnel vooruitgang heeft geboekt. In november opende China een eigen ruimtestation. Het land landde ook al meermaals op de maan en stuurde een robotachtig ruimtevaartuig met camera naar Mars. Tegen het einde van dit decennium wil Peking taikonauten, oftewel ruimtevaarders uit China, op de maan zetten.

De VS wil eind 2025 weer mensen op de maan zetten, voor het eerst sinds 1972. Maar de minste vertraging in de ontwikkeling van nieuwe technologie zou kunnen betekenen dat China eerder is. In november slaagde NASA erin het nieuwe Amerikaanse ruimteschip Orion onbemand om de maan te sturen. Dat ruimtevaartuig moet later de bemande missie gaan uitvoeren.

De eerste zijn brengt voordelen met zich mee
Beide landen willen als eerst opnieuw op de maan zijn. "China wil laten zien dat het de grootmacht van de wereld is. De VS wil zijn positie niet opgeven. Als eerste terug op de maan zijn, levert geld en aanzien op. Ook brengt het automatisch economische voordelen met zich mee", zegt Vermeulen.

Van den Berg: "China wil niet alleen de grootste wereldmacht worden op economisch en militair gebied, maar ook in de ruimte."