Opinie: Stop met fat shaming van de fatbike

De haat voor de elektrische fatbike neemt kolossale vormen aan. De fiets met dikke banden lijkt het zwarte schaap te worden voor alles waar men zich aan irriteert in het verkeer en het ministerie doet vrolijk mee met fat shaming. Bemoei je met je eigen wieldikte, vindt mobiliteitsjournalist Bram van Dijk.

Het was het jaar van de opkomst van de fatbike. De snorfietser moet vanaf volgend jaar een helm op, dus grijpt men massaal naar de fiets met dikke band waarbij je zonder moeite 25 km/u haalt, of nog harder door ‘m op te voeren via een app of een gashendel. Het was ook het jaar van het gezeur over de fatbike. Geen krant zonder kritische column over deze ‘SUV onder de e-bike’ waar je je ‘voor moet schamen’.

Wat is er mis met een fatbike? Ja, hij ziet er raar uit, maar laat die mensen lekker, toch? Het is natuurlijk irritant dat iemand die minder moeite doet sneller dan jij gaat, maar probeer er anders naar te kijken. Iedereen die op een fatbike fietst, zit niet op een stinkende herriemakende brommer. En iedereen op een fatbike, rijdt niet in de auto. De auto en de stinkbrommer zijn het echte probleem: de auto is vrijwel altijd veel te groot voor het vervoeren van de vracht (meestal 1 persoon) en de niet-elektrische-brommer zorgt voor zoveel uitstoot dat de luchtkwaliteit ondermaats is.

Ik begrijp fatbikerijders wel. Ik ben er zelf een geweest. Voor Bright heb ik er een stuk of vijf getest en het is een half jaar mijn enige fiets geweest. Een elektrische fatbike rijdt erg lekker, dikke banden zorgen ervoor dat je geen hobbels in de weg voelt en ondanks de luie zithouding haal je met gemak 25 km per uur. In dat half jaar voelde ik de kritische ogen van de omstanders prikken als ik voorbij kwam.

Fat shaming door het ministerie
Nou is de haat tegen iets raars tot daar aan toe, maar als de fatbike door het ministerie wordt benadeeld, dan gaat het echt mis. De Inspectie Leefomgeving en Transport, onderdeel van het ministerie van Infrastructuur, opent de jacht op te snelle fatbikes, zo liet het eerder deze week weten. Het heeft “onlangs 27 internetaanbieders van fatbikes (E-bikes met dikkere banden) een waarschuwing gegeven”.

Zij verkopen namelijk fietsen met dikke wielen die harder gaan dan 25 km per uur en/of een motor hebben met meer vermogen dan de toegestane 250 Watt. Deze verkoop is niet illegaal, maar volgens de ILT worden de fietsen te duidelijk verkocht om wél op de openbare weg te rijden. De verkopers hebben tot 1 december om de fietsen van de site te halen. “Internetaanbieders die deze fatbikes dan nog steeds zonder typegoedkeuring te koop aanbieden, riskeren een door de ILT opgelegde last onder dwangsom om een eind te maken aan de overtreding.”

Nog even los van het feit dat deze plotselinge draai van de ILT 27 ondernemers in de verdrukking duwt (bij een eerdere inspectie in maart dit jaar was alles nog koek en ei), is het niet oké dat het zich zo nadrukkelijk op de e-fatbike richt. Wat maakt mijn wieldikte nou weer uit? Waar in de wet staat dat mijn wielen niet te veel mogen afwijken van het ‘normaal’? Bemoei je met je eigen wieldikte!

Elektrische fietsen die te hard gaan, maar een dunnere band hebben, mogen zo te lezen wel gewoon verkocht blijven worden. Vrijwel elke 'normale' e-bike is namelijk ook kunstmatig begrensd, en kan in bijvoorbeeld de VS een stukje harder. Ook e-bikes met een gashendel, ombouwkitjes, appjes die de snelheidslimiet van de fiets halen en elektrische stepjes zijn gewoon vrij voorhanden. De MediaMarkt verkoopt stepjes met een optionele ‘rijklaarservice’ waardoor je met je e-step ‘direct op weg’ kan. Dan doen e-fatbikeverkopers het nog beter, omdat zij meestal een waarschuwing plaatsen dat er alleen op eigen terrein gereden mag worden.

Dikke vette schietschijf
De fatbike is gewoon een dikke vette schietschijf geworden voor de overheid om te laten zien dat ze heus wel iets doen aan het onderbuikgevoel van de ‘normale’ fietser. Maar het verhult het echte probleem.

In Nederland zijn we doodsbang voor vernieuwend vervoer. Vervoer dat anders is dan anders. Nergens in Europa mag er zo weinig als in Nederland. De eisen voor goedkeuring van gemotoriseerde voertuigen zijn zo streng, dat fatbike-bedrijven het wel uit hun hoofd laten om een lichtgewicht voertuig als brommer te laten keuren.

Geen wonder dat iedereen alle behoeftes (meer snelheid, meer gemak) in een e-bikevormpje probeert te gieten. De regelgeving rondom e-bikes is namelijk weer zo ruim, dat een keer trappen per straat genoeg is om als e-bike door te gaan. Haal mensen uit hun auto, geef ruimte aan snellere tweewielers en verbied uitlaatgassen in drukbevolkte gebieden. En laat mensen lekker zelf bepalen hoe lui ze willen zijn én hoe dik de banden zijn. Van mij mag die groeiende groep fatbikers nog wel een stuk dikker worden.

Bram van Dijk is technologie- en mobiliteitsjournalist voor Bright, RTL Nieuws. Voor het YouTube-kanaal van Bright test hij elektrische voertuigen zoals stepjes, eenwielers en fatbikes.