iOS 16 verschenen: dit zijn de opvallende nieuwe functies

Apple heeft vanavond de grote iPhone-update iOS 16 uitgebracht. Dit zijn de belangrijkste vernieuwingen en de handigste en leukste functies in de nieuwe iOS-versie.

Het iPhone-systeem iOS bestaat vijftien jaar. Maar besturingssystemen staan nooit stil en zijn nooit af, dus is het weer tijd voor een grote update. Bij de onthulling van de iPhone 14 vorige week maakte Apple de komst van iOS 16 officieel bekend. Sinds maandagavond 19 uur is de update voor iedereen beschikbaar.

Apple biedt met iOS 16 weer veel verfijning en allerlei verbeteringen. We zetten de meest opvallende vernieuwingen op een rij.

Vergrendelscherm met widgets
Het vergrendelscherm of Lock Screen is het eerste dat je ziet als je een iPhone oppakt. Maar het is al jaren vrij statisch, nogal saai mag je rustig zeggen. Nu schudt Apple de boel flink op. Ten eerste heb je keuze uit meerdere lettertypes en kleuren voor de klok en de widgets.

Die widgets zijn afgeleid van de Apple Watch. Het zijn kleine stukjes informatie zoals de huidige temperatuur, regenkans, het batterijniveau van je AirPods of je takenlijst. Apps van derden kunnen ook zulke widgets toevoegen: de Trein-app kan bijvoorbeeld de actuele tijd van je opgeslagen treinreis laten zien.

Je kan ook een hele reeks aan vergrendelschermen opslaan. Daar kan je makkelijk tussen wisselen vanaf het toegangsscherm. Ook kan je een Focus-stand aan dat scherm koppelen. Of andersom: als je je iPhone op Niet Storen zet, wil je misschien een rustiger vergrendelscherm zien. Dat kan ook op basis van locatie, zodat je op je werk bijvoorbeeld automatisch een zakelijke achtergrond krijgt.

Meer over die wallpapers: foto's of afbeeldingen op de achtergrond van je vergrendel- en thuisscherm. iOS 16 voegt een heleboel opties toe. Zo kunnen foto's nu dynamisch de klok verwerken: die valt dan half achter het hoofd van degene op de foto. Er is ook een achtergrond die live het weer op je huidige locatie laat zien, of een geanimeerde wereldbol of afbeelding van de maan. En je kan zelf makkelijk emoji-wallpapers maken. Je kiest dan een aantal emoji, een patroon en je iPhone maakt er wat moois van.

Verbeterde mediabediening en notificaties
iPhones worden steeds groter, en daarmee groeit ook de afstand tussen je duim en de bovenkant van het scherm. Daarom verplaatst Apple de knoppen in apps steeds vaker naar de onderkant van het scherm, meer in het bereik van je duim. Dat is nu ook gebeurd met nieuwe berichten. Die komen vanaf de onderkant het vergrendelscherm op, zodat je er makkelijker bij kan.

Dat geldt ook voor de media-bediening, die op het vergrendelscherm komt als je muziek of een podcast luistert. Dat blokje staat nu voortaan ook onderaan het scherm. De albumhoes wordt groot op het vergrendelscherm getoond, bovenop een bijpassende achtergrondkleur. Wil je dat niet, tik dan op de afbeelding en hij schiet terug het blokje met media-knoppen in.

Er is ook een nieuw type notificatie toegevoegd, waar appmakers gebruik van kunnen maken. Die heet Live Activities, en dat notificatie-blokje zit als het ware vastgepind boven de rest. Zo voorkom je dat je het blokje uit het oog verliest. Het kan bijvoorbeeld gebruikt worden om je op de hoogte te houden van de score van een sportwedstrijd. Of om te zien waar je bestelde maaltijd of taxi blijft. Apple gebruikt het zelf ook voor de vernieuwde timer, die dan prominent bovenaan het overzicht staat.

Haptisch typen
iOS 16 voegt ook ondersteuning voor haptisch typen toe. Dat betekent dat de haptische trilmotor in je iPhone een passend tikje geeft, elke keer dat je op een toets drukt. Sommige Android-toestellen hebben al jaren een soortgelijke functie maar dat mag de pret niet drukken.

De haptische motoren die Apple sinds een aantal jaar in iPhones bouwt zijn een stuk beter dan de ordinaire trilmotoren van vroeger, en daarom voelen deze tikjes ook veel beter – bovendien zijn ze stil. Haptisch typen werkt zo goed dat je je afvraagt waarom Apple er nu pas mee komt. Zeker als je zoals bijna iedereen het type-geluid uit hebt staan, zijn de voelbare tikjes een handige ondersteuning.

Haptisch typen is standaard niet ingeschakeld. Om het aan te zetten ga je naar 'Instellingen' > 'Horen en voelen' > 'Toetsenbordfeedback'. Daar zet je de schakelaar bij 'Voelbaar' aan en klaar ben je.

Foto's automatisch uitknippen
iOS 16 kan dankzij wat kunstmatige intelligentie automatisch mensen, dieren en dingen uit foto's knippen. De Foto's-app begrijpt in veel gevallen prima het verschil tussen het onderwerp en de achtergrond, en kan dat onderwerp dan losknippen.

Dat werkt erg simpel: druk wat langer op de persoon of het onderwerp dat je wil uitknippen, en er verschijnt een bewegend wit lijntje omheen. Druk nog eens en je kan kiezen uit kopiëren of delen. Je kan het uitgeknipte voorwerp ook naar een andere app slepen, door het met één duim vast vast te houden en met de andere duim naar een andere app te vegen.

Geen wachtwoorden meer met Passkeys
Het wachtwoord is nog altijd de zwakste schakel van onze digitale beveiliging. We moeten hem onthouden, hij kan gestolen worden: gedoe. Een wachtwoordbeheerder zoals LastPass of 1Password is een goede manier om makkelijk toch veel moeilijke wachtwoorden te gebruiken, maar dat vergt toch wat instelwerk en kost soms nog geld ook.

Passkeys zijn een nieuw systeem dat het wachtwoord daadwerkelijk moet vervangen. Het is een nieuwe standaard, ontwikkeld door de toonaangevende FIDO Alliance met leden als Apple, Google en Microsoft. Deze grote bedrijven slaan de handen ineen om het wachtwoord voor eens en voor altijd overbodig te maken.

In plaats daarvan identificeer je jezelf straks biometrisch: met je gezicht of je vingerafdruk dus. Achter de schermen worden dan digitale beveiligingssleutels uitgewisseld, maar het resultaat voor de gebruikers is simpel. Je hoeft nergens meer een uniek wachtwoord aan te maken, de boel wordt automatisch beschermd en je kan niks meer vergeten of kwijtraken. Dit soort digitale beveiligingssleutels zijn namelijk standaard versleuteld, waardoor zelfs een lek geen kwaad kan.

De nieuwe Passkeys-standaard moet door sites en apps nog wel worden ingebouwd. De bedoeling is dat gebruikers straks op apparaten en systemen van onder meer Apple, Google en Microsoft uit de voeten kunnen met de Passkeys. Dat is immers wel noodzakelijk als je bijvoorbeeld een iPhone combineert met een Android-tablet en een Windows-laptop.

Vertaalfunctie nu ook Nederlands
Apple heeft een ingebouwd alternatief op Google Translate. De app 'Vertaal' ondersteunt vanaf iOS 16 ook Nederlands, zodat je woorden, zinnen of complete webpagina's in Safari automatisch kan laten verhalen. Gesproken gesprekken vertalen kan ook: Vertalen vertaalt alles wat je uitspreekt dan automatisch naar de taal die je kiest. Met de camera-functie maak je een foto en vertaalt de app alle tekst in beeld, handig voor bijvoorbeeld menukaarten in het buitenland.

Gedeelde fotobibliotheek
De gedeelde iCloud-fotobibliotheek is een nieuwe functie in iOS 16, die ook naar iPadOS 16 en macOS Ventura komt. De functie doet eigenlijk precies wat de titel zegt: je kiest tot vijf mensen uit en deelt dan samen één en dezelfde fotobibliotheek.

Bij het maken van een foto of video kan je zelfs in de Camera-app kiezen waar je die wil opslaan: in je persoonlijke bibliotheek, of in de gedeelde. Eenmaal ingesteld werkt de functie vanzelf, en zie je automatisch foto's van de andere deelnemers in de gedeelde bibliotheek verschijnen. Je kan zelf instellen welke foto's je wanneer in het gedeelde album wil zetten, zodat privé en gedeeld wel gescheiden blijven.

Veiligheidscontrole voor misbruikslachtoffers
In veel relaties is het inmiddels normaal om digitaal veel te delen, bijvoorbeeld een fotobibliotheek zoals hierboven genoemd, of de live-locatie en nog veel meer. Maar als zo'n relatie omslaat en gewelddadig wordt, kunnen zulke koppelingen met een partner tegen je werken.

Nieuw in iOS 16 is de functie 'Veiligheidscontrole', in het Engels 'Safety Check'. Die functie staat in 'Instellingen' onder 'Privacy en beveiliging'. De functie heeft twee mogelijkheden, 'Noodherstel' en 'Beheer delen en toegang'. Met Noodherstel stop je met één knop met alle gedeelde functies die iOS biedt. Je moet daarbij ook een nieuw wachtwoord instellen voor je Apple ID. Het is echt een digitale noodrem, voor mensen die acuut zoveel mogelijk willen beperken.

Wie wat meer tijd heeft, kan met de tweede optie de delingen per persoon en app bekijken. Dan kan je bijvoorbeeld kiezen om locatiedeling uit te schakelen, maar notities nog open te laten. De andere persoon krijgt geen bericht van het stoppen van gedeelde functies, maar kan wel merken dat de functies niet meer werken.

Berichten in iMessage aanpassen
In Nederland is iMessage niet zo populair als WhatsApp, maar geldt toch als een veelgebruikte berichtendienst. Vanaf iOS 16 kan je verstuurde berichten in de Berichten-app weer verwijderen. Of aanpassen, als je bijvoorbeeld een gênante typefout snel wil verhelpen. Ook is het mogelijk om berichten als ongelezen te markeren. Als herinnering aan jezelf, maar ook zodat de verzender niet denkt genegeerd te worden, omdat je het bericht gelezen hebt.

Ben je een robot? Einde van CAPTCHA
Iedereen moet waarschijnlijk wekelijks weleens bewijzen dat 'ie geen robot is. Door een paar letters over te typen, of door alle taxi's, zebrapaden of brandweerwagens aan te wijzen op een stel foto's. Zulke tests heten CAPTCHA, en zijn inderdaad een manier om mensen te onderscheiden van automatische systemen.

Dat moet beter kunnen, vindt Apple, en dus ondersteunt iOS 16 de nieuwe Private Access Tokens. Dat systeem heeft Apple samen met de grote internetbedrijven Cloudflare en Fastly ontwikkeld: die bedrijven zijn groot in het controleren van de echtheid van de gebruiker.

Het idee is dat iCloud straks automatisch bewijst dat jij een mens en geen robot bent, zodat je niet meer wordt lastiggevallen door zo'n scherm. De functie is in iOS 16 automatisch ingeschakeld, in 'Instellingen' > 'Je naam' > 'Wachtwoord en beveiliging'. Helemaal onderaan staat de functie die in het Nederlands 'Automatische verificatie' heet.

Waarschijnlijk zullen niet alle sites meteen geschikt zijn voor het nieuwe systeem, maar als het goed is zul je uiteindelijk veel minder van die ouderwetse CAPTCHA's tegenkomen.

Nog meer kleine aanpassingen
Ondanks deze waslijst aan nieuwe functies, noemen we in dit artikel niet eens alles wat er nieuw is. Mail heeft bijvoorbeeld veel nieuwe functies gekregen, zoals het inplannen van e-mails en een verbeterde zoekfunctie. In Apple Kaarten kun je nu tussenstops aan je routeplanning toevoegen. En later dit jaar krijgen we in Nederland ook vernieuwde weergave van plattegronden in Kaarten, met 3D-weergaven van gebouwen en betere weergave van groene gebieden.

Foto-albums kunnen nu op slot worden gezet met Face ID of Touch ID. Er is een nieuw instellingenmenu voor AirPods. En nieuwere AirPods kunnen gepersonaliseerd geluid krijgen: je moet daarvoor je oren scannen met de Face ID-scanner van je iPhone. Over Face ID gesproken: dat werkt nu ook als je je iPhone op zijn kant hebt.

En misschien wel de belangrijkste update waar je niks van merkt: Apple kan kritieke beveiligingslekken met iOS 16 automatisch repareren. Zo blijft je toestel vanzelf beschermd, ook als je een weekje wacht om handmatig nieuwe updates te installeren.