Bewakingssysteem China groter dan gedacht: half miljard camera's

Het surveillancesysteem waarmee de Chinese overheid zijn burgers in de gaten houdt blijkt omvangrijker en geavanceerder dan gedacht. Een netwerk van honderden miljoenen slimme camera's, microfoons, scanners en sensoren weet in steeds meer detail waar elke Chinees zich begeeft.

Dat meldt The New York Times na een jaar lange analyse van ruim 100.000 documenten van de Chinese overheid voor de aanbesteding van apparatuur voor het surveillancesysteem. De documenten zijn afkomstig van het tijdschrift ChinaFile van non-profitorganisatie Asia Society.

De documenten geven bij elkaar opgeteld een beeld van welke technologie de Chinese overheid gebruikt om zijn bevolking te bespioneren en op welke schaal dat gebeurt. Landelijke en lokale bestuurders doelen op 'maximale surveillance' met niet alleen camera's op straat, maar ook in bijvoorbeeld winkels en horeca. Ook vraagt de politie camerabeelden ter analyse op bij bijvoorbeeld hotels.

Database met miljarden gezichten
Naar schatting heeft de Chinese overheid toegang tot meer dan 500 miljoen beveiligingscamera's; de helft van alle beveiligingscamera's ter wereld. Met die camera's worden gezichtsdata verzameld die door zelflerende systemen worden geanalyseerd. Met genoeg beschikbare gegevens weet de overheid precies wie er op beelden te zien is.

De Chinese database bevat volgens de documenten 2,5 miljard foto's van gezichten. Het doel van dat systeem is volgens de politie het "controleren en managen van mensen".

Iris-scans, stemherkenning en DNA
De database met gezichtsbeelden wordt door de Chinese politie uitgebreid met andere data. Iris-scans bijvoorbeeld, ook afgenomen van mensen die nooit met een misdaad in verband zijn gebracht. De eerste regionale database voor iris-scans werd in 2017 gebouwd in de regio Xinjiang, waar de onderdrukte Oeigoeren wonen. Die database zou al een capaciteit voor 30 miljoen iris-scans hebben.

Ook wordt er op grote schaal DNA verzameld. In veel westerse landen worden zulke databases beperkt tot de criminaliteit, in China zou ook bij DNA de nadruk liggen op het verzamelen van zoveel mogelijk monsters. De eerste DNA-database zou in 2014 gebouwd zijn, inmiddels wijzen documenten erop dat 25 van de 31 Chinese provincies zijn voorzien van DNA-databases.

Speciale microfoons met een bereik van zo'n 100 meter geven de Chinese overheid de mogelijkheid om ook stiekem stemopnames van burgers te maken. Ook die 'stemafdruk' wordt weer toegevoegd aan een database.

Verder worden Chinezen op grote schaal gevolgd via hun smartphone. Apparatuur als wifi-sniffers en IMSI-catchers wordt ingezet om de bewegingen van smartphones bij te houden. Zulke gegevens zijn ook weer waardevoller voor wie al veel data heeft: de overheid ziet meer dan wat serienummers van telefoons, maar weet vrij precies wie wie is.

Overheid wil verder centraliseren
Volgens de interne documenten ziet de Chinese overheid nog steeds beperkingen in zijn systeem. Het land mist nog een centrale database en de 'analytische mogelijkheden' van de systemen zou nog niet op peil zijn.

De duizenden documenten wijzen echter op actieve pogingen om die tekortkomingen op te lossen. De New York Times noemt een presentatie van Megvii, één van de grootste surveillancebedrijven van China. Nieuwe Megvii-software kan alle verzamelde data van een persoon samenpakken en toont dan hun bewegingen, kleding, voertuigen, mobiele apparaten en sociale media.

Megvii stelt in een verklaring dat het de gemeenschap veiliger wil maken en "niet uit is op het monitoren van een specifieke groep of individu". De software zou echter al door de Chinese politie gebruikt worden om dergelijke dossiers te genereren over wie de politie maar wil.