AI-expert Jim Stolze: 'Artificiële intelligentie kan juist de robot uit de mens halen'

Vorige week ontsloeg Google een medewerker die dacht dat een chatbot zelfbewustzijn had gekregen. Onzin? Wij spraken met expert Jim Stolze over de rol van artificiële intelligentie (AI) en de toekomst van deze technologie.

De software-engineer werd door Google op straat gezet, omdat hij publiekelijk verkondigde dat de chatbot LaMDA volgens hem een zelfbewustzijn heeft ontwikkeld. Onzin, zegt het bedrijf: LaMDa is simpelweg zo goed in het nabootsen van menselijke interactie dat het zelfs één van de eigen makers kan verwarren.

Ook Jim Stolze vindt het een sterk verhaal. Hij specialiseert zich in dit soort kunstmatige intelligentie en de rol die het voor ons kan spelen. Zijn bedrijf Aigency leert grote bedrijven hoe zij AI kunnen inzetten.

Was jij verbaasd door het nieuwsbericht over LaMDA?

"Eigenlijk dacht ik meer: o jee, daar gaan we weer... Eens in de zoveel tijd duikt er weer zo'n onzinbericht op over computers en zelfbewustzijn. In dit geval ging het gewoon om een computermodel dat op basis van bestaande teksten probeert te raden wat een volgende zin of antwoord kan zijn. Dat heeft niets met bewustzijn te maken, maar alles met statistiek.

Wij zijn mensen, en de reden dat wij nu niet ergens in een boom zitten of in een grot schuilen, is dat wij gereedschapsmakers zijn. En dat is precies wat kunstmatige intelligentie is: een stuk gereedschap dat ons kan helpen inzicht te krijgen en betere beslissingen te maken. Laten we het geen eigenschappen toedichten die we zelf al niet begrijpen."

Is kunstmatige intelligentie dan eigenlijk een stuk gereedschap, zoals een hamer?

"Dat zou je kunnen zeggen. Mijn opa werkte met zijn handen, en hij werkte zo hard dat hij last van zijn rug kreeg. Niemand vond het erg toen er eindelijk een graafmachine kwam die zijn werk kon overnemen. Kunstmatige intelligentie is net zoiets, maar in plaats van onze spieren te versterken met machines, versterken we onze hersenen met computers. Dat is hoe ik denk dat wij in de toekomst naar AI zullen kijken."

Maar mensen zijn niet bang dat een hamer slimmer is dan zijzelf, terwijl die angst bij kunstmatige intelligentie wel bestaat.

"Mensen maken gereedschap dat hen helpt met dingen waar zij zelf minder goed in zijn. Wanneer we het hebben over 'kunstmatige intelligentie', klinkt het net alsof het een wedstrijd is tussen ons en de computer. Maar dat is de verkeerde houding. In plaats van 'kunstmatige intelligentie' zouden we het beter over 'aanvullende' intelligentie kunnen hebben."

Wat bedoel je daarmee?

"Er zijn mensen die uren besteden met het bestuderen van spreadsheets of het verbeteren van tekstdocumenten. Ik denk dat de mensheid niet voor dit soort werk bedoeld is. Laat dat lekker door een robot doen! Zo houden wij meer tijd over voor bijvoorbeeld een goed gesprek, nieuwsgierigheid en creativiteit. We kunnen AI gebruiken op dezelfde manier als een boekhouder een rekenmachine gebruikt. Ik denk dat het echte doel van AI is om de robot uit de mens te halen."

Hoe denk jij dat onze samenwerking met AI er in de toekomst uitziet?

"Het hangt er vanaf hoe ver je vooruit wilt kijken. Bedoel je de singulariteit?"

Wat is dat?

"Kort gezegd: het moment waarop computers slimmer worden dan mensen. Maar dat moment gaan we denk ik nooit bereiken, omdat we vóór dat moment al zijn versmolten met onze technologie. Dat wil zeggen: onze technologie wordt zo klein en onzichtbaar dat een kunstmatige intelligentie verbinden met onze hersenen niet veel anders zou zijn dan het dragen van een bril of steunzolen nu is."

Is dat geen griezelig toekomstbeeld?

"Ik realiseer me dat dit voor veel mensen eng klinkt, maar ik denk dat het onvermijdelijk is. Er zit ook iets tragisch in: wij helpen de evolutie een handje, terwijl we niet per se weten wat goed voor ons is.

Tot die tijd zullen we dus moeten leren om samen te werken met AI. De schaakmeester Garri Kasparov, die in 1996 verloor van de schaakcomputer Deep Blue, vat het mooi samen. Hij zegt: de beste schaker wint het niet van de schaakcomputer, maar diezelfde schaakcomputer maakt op zijn beurt weer geen schijn van kans tegen een schaakmeester die met een andere schaakcomputer samenwerkt."

Lopen we dan geen gevaar dat kunstmatige intelligentie de mensheid ooit buitenspel zet?

"Nee. Deze technologie draait om samenwerking. Mensen die denken dat AI een eigen wil kan ontwikkelen, verwijs ik naar de sciencefiction-afdeling. Er is geen enkel bewijs dat je van pure rekenkracht automatisch naar zelfbeschikking gaat en geen enkele serieuze wetenschapper die daarin gelooft. Zelfbewustzijn is geen eigenschap die vanzelf uit data voorkomt. Aan het einde van het verhaal blijven computers gewoon koud ijzer, en ijzer heeft geen hartslag."