Inlichtingendiensten willen tegen eerdere afspraken in grootschalig aftappen

Hoewel een meerderheid van de Nederlanders in 2018 in een referendum tegen de 'sleepwet' stemde, is het grootschalig aftappen van communicatie via internetkabels nu technisch mogelijk, meldt de Volkskrant. Inlichtingendiensten hebben zelfs al enkele aanvragen ingediend, al werden die afgewezen.

Over de in mei 2018 ingevoerde Wet op de inlichtingen en veiligheidsdiensten (Wiv), door critici ook wel 'sleepwet' genoemd, is destijds politiek en maatschappelijk een flinke discussie gevoerd. De wet geeft de inlichtingendiensten AIVD en MIVD ruimere bevoegdheden voor onder meer kabelinterceptie.

De angst was dat metadata, waaruit is af te lezen met wie mensen communiceren of welke internetpagina's zij bezoeken, van miljoenen Nederlanders zouden worden opgeslagen. Volgens het kabinet was dat niet waar: het aftappen van de communicatie van één wijk zou niet gebeuren.

Een lange tijd was dit technisch gezien ook niet mogelijk, omdat de kabelinterceptie eerst gerealiseerd moest worden. Uit informatie van toezichthouders TIB en CTIVD en gesprekken met betrokkenen blijkt dat dit inmiddels is gebeurd, meldt de krant.

De AIVD en MIVD zouden interceptie hebben ingericht bij grote, internationale kabelpartijen. Die keuze maakt het technisch mogelijk om veel meer communicatie af te tappen dan bij een enkele kabel bij een provider. Daardoor is het mogelijk om een buurt, wijk of zelfs hele regio in de gaten te houden.

Inlichtingendiensten deden al aanvragen
Beide inlichtingendiensten deden in 2021 een aanvraag voor grootschalige kabelinterceptie. Ze kregen daarvoor ook toestemming van de minister. Toezichthouder TIB wees ze vervolgens toch af, omdat ze tegen de afspraken ingaan.

Een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken laat in een reactie aan de krant weten dat de afspraken alleen worden losgelaten tijdens snapshotten: twee uur lang de kabel intercepteren als verkenning. Daardoor zou de daaropvolgende fase "zo gericht mogelijk uit kunnen worden gevoerd met een zo beperkt mogelijke inbreuk op de fundamentele rechten van burgers".