Een op de vijf Nederlanders sterft na palliatieve sedatie

De Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) maakt zich zorgen over de sterke toename van het aantal palliatieve sedaties in Nederland. In zeven jaar tijd is het aantal gestegen van 18 procent naar inmiddels ruim 22 procent van alle sterfgevallen. Dat betekent dat een op de vijf Nederlanders overlijdt nadat de dokter palliatieve sedatie heeft toegepast.

In een brief aan de vaste Kamercommissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport dringt de NVVE erop aan dat de minister onderzoek naar de toename openbaar maakt. De Kamercommissie bespreekt op 31 maart diverse onderwerpen die samenhangen met palliatieve zorg. Het valt de NVVE op dat palliatieve sedatie niet op de agenda staat.

Wat is palliatieve sedatie?
Bij palliatieve sedatie wordt het bewustzijn van een terminale patiënt verlaagd met bijvoorbeeld het slaapmedicijn Midazolam. Bij veel pijn, angst en/of benauwdheid en geen manier om de klachten op een andere manier te verlichten, kan hiervoor worden gekozen. Uiteindelijk overlijdt de patiënt aan zijn aandoening en doordat er geen water of voedsel meer wordt toegediend.

De toename van palliatieve sedaties is opvallend, omdat de bevolkingssamenstelling in deze periode niet ingrijpend is gewijzigd en het aantal overlijdens door euthanasie niet sterk stijgt. In 2019 is onderzoek gedaan naar de toename. Uit de eerste bevindingen bleek een relatief sterke stijging onder oudere patiënten en patiënten met kanker die door de huisarts werden begeleid. In 2021 berichtte de minister dat het onderzoek vertraging opliep. Tot dusver zijn de resultaten nog altijd niet met de Tweede Kamer gedeeld.

Artsen omzeilen een euthanasieverzoek met palliatieve sedatie
De toename van het aantal palliatieve sedaties kan voor een deel verklaard worden doordat er meer aandacht is voor palliatieve zorg en voor het verlichten van pijn op het sterfbed. Bovendien is er de trend dat Nederlanders hun levenseinde steeds meer zelf willen regisseren.  De NVVE heeft er geen problemen mee als hier sprake is van een bewuste keuze. Maar er zijn ook signalen dat artsen een euthanasieverzoek omzeilen en voor palliatieve sedatie kiezen, mede omdat aan euthanasie strafrechtelijke gevolgen kunnen kleven. Palliatieve sedatie mag volgens de NVVE geen sluiproute voor euthanasie worden. Goede voorlichting en een vrije keuze zijn volgens de vereniging onlosmakelijk verbonden met waardig sterven.

In de brief aan de Kamercommissie dringt de NVVE erop aan dat de minister om uitleg wordt gevraagd over de toename van palliatieve sedatie. Ook vraagt de NVVE of de onderzoeksresultaten die kunnen bijdragen aan een optimale zorgpraktijk snel met de Kamer en de professionals in het veld gedeeld kunnen worden.