Waarom moet de vliegtuigmodus aan tijdens het vliegen?

Heb je je vliegschaamte overwonnen en een retourticket naar Mallorca geboekt, verstoort de man naast je in het vliegtuig jouw vakantievoorpret. Want terwijl jij netjes met een boek op schoot zit, beantwoordt hij nog driftig wat WhatsAppjes. Vertwijfeld vraag je je af: komen we wel veilig aan op onze bestemming? Wees gerust: een crash zal je buurman niet veroorzaken. Maar waarom vragen vliegtuigmaatschappijen dan nog steeds om je vliegtuigmodus aan te zetten?

Vakantie- én vliegtuigmodus aan als je instapt
vliegtuigmodusSinds 2014 is het in de EU niet meer verboden om elektronische apparaten in het vliegtuig te gebruiken. Luchtvaartmaatschappijen mogen nu zelf bepalen hoe ze hiermee omgaan. Zo’n beetje alle Europese maatschappijen hebben tegenwoordig hetzelfde beleid. Dat ziet er als volgt uit:

Elektronische apparaten mogen aan blijven, mits ze in de vliegtuigmodus staan.
Bluetooth apparaten zoals hoofdtelefoons mag je niet gebruiken.
Laptops moeten opgeborgen zijn tijdens het taxiën, opstijgen en landen.
Alle verbindingen (gsm, bluetooth, wifi) moeten uit omdat je telefoon daarmee potentieel gevaarlijke elektromagnetische straling veroorzaakt. En je laptop mag niet op schoot tijdens het opstijgen en landen omdat ‘ie het gangpad kan blokkeren of door de cabine kan schieten als er iets misgaat.

Is jouw telefoon een stoorzender voor het vliegtuig?
vliegtuigmodusWe vroegen dit aan Joris Melkert, luchtvaartdeskundige van de TU Delft. Melkert:
‘De navigatie-instrumenten van vliegtuigen
kunnen worden verstoord door elektromagnetische straling. Ieder elektronisch apparaat zendt dit soort straling uit, maar bij apparaten met een zender voor bijvoorbeeld gsm, wifi of bluetooth is die straling nog groter.’

Telefoons zijn daarbij het grootste probleem, legt de luchtvaartdeskundige uit: ‘Eenmaal in de lucht wordt het voor een telefoon steeds moeilijker om verbinding te maken met de zendmast op de grond. Dus stuurt hij steeds meer zendvermogen uit en wordt het risico op verstoring van de vliegtuigapparatuur groter.’ Daarnaast kan het gebeuren dat de piloten door de aanwezigheid van apparaten met een actieve zender een storend geluid in hun koptelefoon horen.

Waarom wordt dan niet gecontroleerd of ik mijn vliegtuigmodus aanzet?
Dat is een goede vraag. Vooropgesteld: er heeft nog nooit een vliegtuigongeluk plaatsgevonden dat is veroorzaakt door mobiele telefoons. En omdat we steeds meer weten over elektromagnetische straling, is de technologie om vliegtuigapparatuur te beschermen tegen die straling ook veel beter geworden de afgelopen decennia.

Over een jaar of wat zal geen haan er meer naar kraaien als je je vliegtuigmodus niet aanzet. Allereerst omdat steeds meer vliegtuigen een ‘picocell’ krijgen. Dat zijn indoor zendmasten, die bijvoorbeeld ook worden gebruikt in winkelcentra en op veerboten en cruiseschepen. De picocell van een vliegtuig staat in verbinding met een satelliet en kan zo spraak en data versturen én ontvangen. Daardoor wordt de zendkracht van een telefoon lager en verstoort ‘ie de apparatuur in de cockpit minder.

Bovendien: vliegtuigapparatuur gaat zo’n 30 jaar mee. Binnen nu en twee, drie decennia zullen de instrumenten in alle vliegtuigen zijn vervangen door nieuwe versies die volledig smartphoneproof zijn.

Advies: zet je vliegtuigmodus netjes aan
Zet jij je vliegtuigmodus níet aan, dan is er zo goed als zeker niks aan de hand. Maar we hebben het hier over vliegtuigen en veiligheid, dus geldt: better safe than sorry. Met het oog daarop is Joris Melkert verbaasd dat er nooit door luchtvaartmaatschappijen wordt gecontroleerd op de vliegtuigmodusregel. Melkert: ‘Ik snap dat het erg onpraktisch is om dit bij iedereen te checken. Daarom zou ik tegen mensen willen zeggen: volg de regels van de maatschappij om alle risico’s te vermijden.’ Veilig geland? Dan kan de vliegtuigmodus weer uit en roaming aan!

Tip: (binnenkort volop) bellen en internetten aan boord dankzij de picocell
Bellen en internetten aan boord kan niet via de reguliere zendmasten omdat je
bereik snel na het opstijgen wegvalt. Bij steeds meer luchtvaartmaatschappijen kun je tegenwoordig echter gebruikmaken van ‘in flight’ mobiele telefonie en wifi. Met dank aan de picocell-zendmasten

vliegtuigmodusNu is dat meestal nog vrij prijzig, maar een groeiend aantal
luchtvaartmaatschappijen biedt gratis wifi aan. Luchtvaartexperts voorspellen zelfs dat gratis internet tijdens vluchten de norm wordt. En dat het op een gegeven moment net zo normaal is als een maaltijd tijdens een lange vlucht.

Tip: volg je vlucht via GPS
Switch je naar je vliegtuigmodus, dan blijft je GPS mogelijkgewoon aan. No worries, dit is 100% veilig. En leuk: want als je een navigatie-app met een offline kaart hebt, kun je tijdens de vlucht precies vol
gen waar je bent. Wel handig om even het geluid van de app uit te zetten, voordat het hele vliegtuig hoort dat de piloot de snelheidslimiet van de A10 overtreedt.

Let hier ook op: lithiumbatterijen
Tot slot een zijweggetje. Naast het signaal, is er nog een ander mogelijk gevaar rondom telefoons en tablets: de lithiumbatterijen. Zijn die niet goed ontworpen of onjuist gemonteerd en ontstaat er – bijvoorbeeld door wrijving – kortsluiting? Dan kunnen ze in brand vliegen. En dat wil niemand, vooral niet op 10 kilometer hoogte.

Een lithiumbatterij in een telefoon of laptop is niet zo gevaarlijk, er zit immers een soort bescherming omheen. Losse batterijen en powerbanks vatten makkelijker vlam dan telefoons en tablets. Daarom mogen ze alleen goed verpakt en als handbagage worden meegenomen.

Wat vind jij van de vliegtuigmodusregel? Helemaal terecht of juist snel afschaffen? Laat het hieronder weten in de reacties!