Privacy: meegluren met jouw camera, kan dat eigenlijk?

Zing jij graag keihard mee met Adele voor de spiegel? Of Facebook je het liefst op het toilet? Dan schrik je vast wanneer je hoort dat anderen je privacy kunnen schenden door mee te kijken met de camera van je laptop of smartphone. Inderdaad: op papier kan het. Maar wees gerust, want met wat simpele voorzorgsmaatregelen kan jou niets overkomen. Wanneer kunnen gluurders precies meekijken met je camera? En belangrijker: wat kun je eraan doen om dit te voorkomen?

Kunnen pottenkijkers echt meekijken met je camera?
Vervelend maar waar: als de beveiliging van je laptop of telefoon te wensen overlaat en je niet goed oplet, dan kunnen mensen met verkeerde bedoelingen meekijken en -luisteren met je camera en microfoon.

Vaak komt het gelukkig niet voor, maar het gebeurt. Internetbeveiligingsbedrijf Kaspersky geeft in een blogpost wat voorbeelden van grotere webcamhacks. En naar het schijnt loeren ook veiligheidsdiensten graag mee. Zo onthulde klokkenluider Edward Snowden dat de Amerikaanse veiligheidsdienst NSA de webcams van gebruikers van Yahoo Video Chat aftapte.

Zo gluren ongure types mee
Wanneer kunnen mensen meekijken met je camera of meeluisteren met je microfoon? Dat kan 1. als er een beveiligingslek zit in de software en 2. als er malware (=kwaadaardige software) of spionagesoftware op je laptop of telefoon is geïnstalleerd.

Beveiligingslek
Soms zit er een beveiligingslek in het besturingssysteem, een computerprogramma of een app. Via zo’n gat in de software kunnen hackers binnenkomen op je apparaat en vervolgens de camera of microfoon aanzetten. Bij iPhones en MacBooks komt dit overigens minder vaak voor dan bij Android-apparaten en Windows-laptops.

Tips om je privacy te beschermen:
Meestal worden dit soort gaten door de softwaremakers gedicht via software-updates. Daarom is het belangrijk om updates van het besturingssysteem, programma’s en apps áltijd meteen te downloaden.
Installeer niet te veel apps en programma’s. Hoe minder software er op je telefoon of laptop staat, hoe kleiner de kans dat daar een lek in zit.
Zorg ervoor dat je alleen apps downloadt via de officiële appwinkels. Apple en Google controleren namelijk of apps wel veilig zijn (al is dat slechts summier).
Malware
Malware is kwaadaardige software zoals een virus of Trojaans paard (=een programmaatje dat vermomd is als legitieme software en iemand anders toegang geeft tot jouw computer). Zulke malware kun je op je laptop of – minder waarschijnlijk – smartphone krijgen door bijvoorbeeld onvoorzichtig surfgedrag, phishing e-mails of besmette USB-sticks. Kwaadwillenden zorgen er zo voor dat er een computerprogrammaatje wordt geïnstalleerd waarmee ze je camera of microfoon kunnen bedienen.

Tips om je privacy te beschermen:
Zorg dat je een goede virusscanner op je laptop hebt (bijvoorbeeld AVG). De gratis versies van de virusscanners bieden doorgaans al goede bescherming. Check ook of je firewall aanstaat (lees een uitleg voor Windows of Apple). Een goede alles-in-één beveiligingsapp voor mobiele apparaten is Lookout (Android en iPhone, gratis).
Open geen e-mailbijlages van mensen die je niet kent, wees voorzichtig met pop-ups en denk twee keer na voordat je software downloadt die te mooi is om gratis te zijn.
Voor telefoons en tablets ligt dit trouwens anders. Gratis apps in de officiële appwinkels zijn meestal gewoon veilig, maar blijf altijd opletten. Voor appontwikkelaars met kwaad in de zin is het namelijk relatief makkelijk om misbruik te maken van je camera of microfoon als jij daar toestemming voor geeft binnen de app. Vraagt een weerapp met maar weinig reviews om toegang tot je camera? Dat is verdacht. Meteen verwijderen dus.
Meer tips over het beveiligen van je smartphone vind je in ons artikel ‘Beveiliging smartphone, zo pak je het serieus aan!’.
Met malware heeft het niet per se veel te maken, maar zorg dat je altijd sterke wachtwoorden hebt. Zo voorkom je dat hackers makkelijk toegang kunnen krijgen tot je apparaat.

Spionagesoftware
De laatste oorzaak voor meekijken of meeluisteren is spionagesoftware (ook wel ‘stalkerware’ genoemd). Dat zijn discutabele softwareapplicaties zoals Flexispy, die iemand anders – doorgaans een jaloerse geliefde, achterdochtige werkgever of overbezorgde ouder – stiekem op je telefoon installeert. Met dit soort software kan een geniepig type niet alleen je camera aanzetten en meeluisteren met de microfoon, maar ook bijvoorbeeld alle sms’jes lezen en 24/7 je locatie zien.

Hoe kun je erachter komen of zulke software op je telefoon is geïnstalleerd? Dat kan lastig zijn, want de stalkerware is ontworpen om zo onzichtbaar mogelijk te zijn. Toch zijn er een paar mogelijke signalen:

De persoon die de software heeft geïnstalleerd, stelt opmerkelijke vragen aan je. ‘Is jouw telefoon ook trager geworden de laatste tijd?’ ‘Heb je iets vreemds gemerkt aan je telefoon?’
Zie je in het instellingmenu onder ‘apps’ een app die je niet herkent? Googel dan meteen de naam van deze app.
Je telefoon geeft een melding dat de gebruiker ‘onbekend’ of ‘supergebruiker’-toegang heeft voor jouw telefoon.
Het scherm van je telefoon blijft langer aan dan normaal, de batterij gaat sneller leeg of hij is trager (of valt zelfs helemaal stil) bij zwaar gebruik.
Meer tips? Check dan dit uitgebreide (Engelstalige) artikel van ZDNet.
Om spionagesoftware van je telefoon te verwijderen, volstaat het meestal om de fabrieksinstellingen terug te zetten.

Veilig en simpel: afdekken en dempen
De allerveiligste oplossing? Supersimpel: je camera afplakken. Hoe klein de kans ook is dat iemand je camera op afstand kan activeren, niemand kan door tape heen kijken. Het kan gewoon met duct tape, maar je kunt ook kiezen voor een praktische en stijlvolle camera cover. Dat is een luikje voor de camera van je laptop of smartphone dat je open en dicht kunt schuiven.

Je microfoon afplakken is niet erg effectief en praktisch. Maar daarvoor kun je een ‘dummy plug’ gebruiken. Oftewel een oude microfoon of headset waarvan je de snoer net na de plug afknipt. Doe je de plug daarna in de microfoonaansluiting? Dan schakelt je laptop of telefoon over op deze externe ‘microfoon’, zonder dat ‘ie geluid kan opnemen.

Is dit paranoïde? Welnee! Gewoon een knap staaltje van better safe than sorry. En je bent in goed gezelschap, want Facebook-oprichter Mark Zuckerberg doet het ook.

Mark Zuckerberg met zijn afgeschermde webcam en microfoon. Bron: Facebook
Voorkomen is beter dan begluurd worden
Voor de gemiddelde Nederlander is de kans dat iemand wil meekijken met zijn camera zeer klein. Maar natuurlijk is voorkomen altijd beter dan begluurd worden. Volg jij alle tips op die we hierboven hebben gegeven? Dan kun je met een veel geruster hart gaan slapen. Of, al dan niet met een stukje tape over je camera, juist met je laptop op schoot meeblèren met Adele.

Wat doe jij om je privacy te beschermen op je telefoon en laptop? Deel je beste tip in de reacties!