Stagiairs inzetten als vaste medewerkers, mag dat?

Stagiairs die worden ingezet als vaste werknemers; het is eerder een regel dan een uitzondering. Maar in hoeverre is dit wettelijk toegestaan? En wat kun je doen om misstanden aan te kaarten? Radar zoekt het voor je uit.

'Een stagiair mag nooit een directe vervanger zijn van een vaste werknemer met dezelfde taken en verantwoordelijkheden', zo stelt Amajanti van de Beek, arbeidsrechtadvocaat bij advocatenkantoor CMS. 'Het leeraspect moet centraal staan. Als een stagiair feitelijk een vaste werknemer vervangt en daarmee de productiecapaciteit van het bedrijf wordt vergroot, neigt dit sterk naar een verkapte arbeidsovereenkomst.'

Dezelfde rechten als werknemers
Voor een verkapte arbeidsovereenkomst gelden dezelfde regels als een getekende arbeidsovereenkomst. ‘Ook als er feitelijk sprake is van een arbeidsovereenkomst, heb je dezelfde rechten als een werknemer, zoals een minimumloon en vakantiedagen. Je moet dan wel kunnen aantonen dat je écht als werknemer wordt ingezet.' Ook het sociale aspect kan lastig zijn voor de stagiair. 'Het lastige is, zelfs als je in het gelijk wordt gesteld is dat niet bevorderlijk voor de werksfeer. Dat kan een reden zijn dat stagiairs niet overgaan tot een procedure.’

Machtspositie van stagebegeleiders
Elijah Alvares is sectorbestuurder bij FNV Young & United en maakt zich sterk voor de stagiairs. ‘Vooral in sectoren waar personeelstekorten zijn, zien we dat stagiairs snel belanden in een werknemersrol. Daar komen verantwoordelijkheden bij kijken die niet voor stagiairs bedoeld zijn.' Volgens hem is de machtspositie van stagebegeleiders een reden dat stagiairs niet aan de bel trekken. 'Er zijn bij ons verhalen bekend van begeleiders die dreigen geen handtekening te zetten als een stagiair niet gehoorzaam is, maar die handtekening is wel nodig om de opleiding af te kunnen ronden.’

Werken moet worden beloond
Dat in de frontlinie actief zijn vooral een goede werkervaring is, gaat Elijah niet in mee. ‘Werkervaring is mooi, maar er is een verschil tussen meelopen om jezelf te ontwikkelen en taken uitvoeren waarvan de werkgever afhankelijk is. Bij dat laatste is er echt sprake van werk en daar hoort een fatsoenlijke beloning tegenover. Daar zijn niet voor niets CAO’s voor opgesteld.' Bij FNV Young & United helpen ze stagiairs bewust te maken van hun rechten. 'En ook bij klachten kunnen stagiairs bij ons terecht en gaan we op zoek naar een oplossing.’

Meld misbruik
Paul van der Burg is woordvoerder van de Nederlandse Arbeidsinspectie, waar stagemisbruik kan worden gemeld. 'Ondanks de verhalen krijgen we op dit moment zelden meldingen binnen. Dat kan ook zijn omdat stagiairs bang zijn voor hun positie binnen het bedrijf.' Hij benadrukt dan ook dat de organisatie op verzoek van de melder anoniem te werk kan gaan. 'Zo blijft de privacy gewaarborgd. Wij roepen stagiairs dan ook vooral op misstanden te melden, zodat wij de zaak kunnen onderzoeken. Via de website is dat binnen een paar minuten geregeld.'