Viagra als middel tegen alzheimer?

De erectiepil Viagra zou mogelijk kunnen helpen bij het bestrijden van alzheimer, zo blijkt uit een onderzoek dat begin december 2021 werd gepubliceerd. Media in zowel het binnen- als buitenland schrijven kort daarna stellig: 'Viagra kan helpen om alzheimer te voorkomen' (De Telegraaf). Of: 'Viagra kan worden gebruikt om de ziekte van alzheimer te behandelen' (The Guardian). Klopt dat wel?

De onderzoekers zelf en andere media zijn namelijk heel voorzichtig met het trekken van deze conclusies. Om erachter te komen hoe het precies zit, bespreekt Radar de uitkomsten van het onderzoek met Niels Prins, neuroloog en directeur van Brain Research Centrum.

Veel te voorbarig
'Het is een hele interessante studie, maar de oorzakelijke relatie tussen viagra en een verlaagde kans op alzheimer is niet aangetoond', zegt Prins. Volgens de neuroloog heeft dat ermee te maken dat de studie geen klinisch onderzoek was met een placebo. De studie is gebaseerd op de eigenschappen van het middel en op verzekeringsgegevens van patiënten. Prins sluit zich dan ook aan bij de conclusie van de onderzoekers: 'Het is nog veel te vroeg om deze conclusie te trekken.'

Voorkomen of behandelen van alzheimer
In de media doen verschillende conclusies de ronde: Viagra zou kunnen helpen bij het voorkomen, maar ook bij het behandelen van alzheimer. Waar concentreerden de onderzoekers zich op? 'Ze zijn gaan kijken naar het risico om alzheimer te krijgen, dus dat zou suggereren dat Viagra alzheimer zou kunnen voorkomen', zegt Prins.

Hier zet hij tegenover dat we een belangrijke eigenschap van het medicijn, de zogeheten pde5-remmer, kennen als middel dat het geheugen verbetert. 'Dit lijkt weer meer op een manier om alzheimer te behandelen.' Als blijkt dat Viagra werkt tegen alzheimer, is het dus nog onduidelijk of het helpt bij het voorkomen of behandelen ervan.

Opstapje voor nader onderzoek
Er moet nog heel veel worden onderzocht. 'Wil je het oorzakelijke verband aantonen tussen medicatie en een ziekte, moet je een studie doen met een controlegroep. Hierbij krijgt de ene groep mensen het echte medicijn toegediend en de andere groep een placebo.' Maar bij deze stap zijn we volgens Prins nog lang niet.

Hiervoor moet namelijk ook nog veel meer duidelijkheid komen. 'We moeten betere inzichten krijgen in het werkingsmechanisme van het middel, in de juiste dosering, de bijwerkingen en bijvoorbeeld de veiligheid bij alzheimerpatiënten.' Pas zodra dit soort zaken zijn onderzocht, is het volgens de neuroloog tijd om een grote studie te doen bij heel veel patiënten.

Daar komt volgens hem ook nog bij dat studies naar andere medicamenten met soortgelijke eigenschappen (bijvoorbeeld pde4- en pde9-remmers) geen duidelijke positieve resultaten laten zien bij patiënten. 'Wat ik zei: het is een interessante studie, maar er moet nog heel veel gebeuren wil Viagra als middel tegen alzheimer op de markt worden gebracht.'