Een telefoon voor je kind? 'Bespreek elke app die je erop zet'

Wekelijks legt NU.nl een opvoedvraag voor aan een expert of ervaringsdeskundige. Deze week is dat: Mijn kind wil een telefoon. Vanaf welke leeftijd is dat verantwoord?

De meeste kinderen krijgen hun eerste smartphone wanneer ze tussen de acht en twaalf jaar zijn, vertelt Leenard Kanselaar van Online Opgroeien. De gemiddelde leeftijd is elf. Een passende leeftijd, vindt de jeugd- en mediacoach. "Op deze leeftijd laten kinderen het vaak nog toe dat je als ouder meekijkt."

En dat is nodig, vinden ook mediapedagogen Berber Broekstra en Iris van der Heijden van Het Mediateam. "Als je een kind zijn eerste fiets geeft, zeg je ook niet: succes ermee, tot vanmiddag", vertelt Broekstra. Met een telefoon gaat een nieuwe wereld open. "Ouders denken vaak: ik geef een telefoon, zodat mijn kind kan bellen als er iets gebeurt. Maar kinderen willen vooral een telefoon om te gamen, te appen en op sociale media te gaan."

Sociale media zijn eigenlijk ongeschikt voor kinderen, concludeerde de Consumentenbond onlangs. De platforms zouden de privacy schenden en te weinig rekening houden met de kwetsbaarheid van kinderen. De Consumentenbond vindt niet dat kinderen van sociale media af moeten, maar pleit voor aanvullende regels om kinderen beter te beschermen.

Ook ouders hebben hierin een belangrijke rol, vinden de mediapedagogen. "Bespreek wat je kind met de telefoon wil gaan doen en maak duidelijke afspraken", adviseert Broekstra. Bijvoorbeeld over schermtijd, privacy en online omgangsvormen. Wanneer gebruik je je telefoon, hoe gedraag je je in een groepsapp en deel je je locatie of niet? Zet de telefoon niet meteen vol met TikTok, Snapchat en Instagram, maar ga per app samen op onderzoek uit.

Maak de telefoon veilig
Zorg voor een veilige omgeving, bijvoorbeeld door aankopen in apps te blokkeren, een maximale schermtijd in te voeren en in te stellen dat er toestemming nodig is om een nieuwe app te downloaden. Controleer niet stiekem wat je kind met zijn telefoon doet, maar kijk regelmatig mee en toon interesse.

Even lachen? Ouders van Nu zette de leukste TikTokpeuterfilmpjes op een rijtje.
Bekijk ze hier.
"Kinderen zijn al snel twee uur per dag online", vertelt jeugdcoach Kanselaar. "Als je kind al die tijd rond zou hangen op een plek die jij niet kent, dan zou je ook willen weten wie je kind daar kent en wat hij daar doet. Niet om te controleren, maar om te weten wat je kind bezighoudt. Vraag eens naar het leukste TikTok-filmpje, de favoriete vloggers of het mooiste bouwwerk in Minecraft. Kinderen vinden het leuk als je interesse toont."

Onrustig door appjes
Ook Broekstra en Van der Heijden merken dat kinderen het fijn vinden als ouders betrokken zijn. "Kinderen willen graag kaders voor mediagebruik. Ze zijn daarin echt zoekende. Net als volwassenen trouwens, want ook voor ouders is het niet altijd makkelijk om de telefoon weg te leggen. Laat zien dat je zelf ook weleens worstelt en blijf vooral samen in gesprek."

Leer kinderen ook dat je niet direct hoeft te reageren op berichtjes, tipt Van der Heijden. "Een meisje van negen vertelde laatst dat haar telefoon leeg was. 'Lekker rustig, even zonder', zei ze. Kinderen kunnen soms echt al druk ervaren om continu beschikbaar te moeten zijn. Dat is een heel onrustig gevoel. Daar moeten we ze echt bij helpen."

Ook cyberpesten komt regelmatig voor. Uit onderzoek van Kidsweek en MediaMasters blijkt dat een kwart van de kinderen weleens gepest of buitengesloten wordt in de klassenapp. Kanselaar adviseert kinderen die boos of verdrietig zijn door een berichtje om de verzender op te bellen, het berichtje met hun ouders te bespreken of er een nachtje over te slapen en het de volgende dag op school uit te praten.

Dansje wagen op TikTok
Begin op jonge leeftijd met mediaopvoeding en blijf betrokken, adviseren de specialisten. "Vraag je kind of die ene goede grap in de klassenapp ook anders gelezen kan worden, spreek af dat je kind niet zomaar foto's of filmpjes van anderen deelt en anderen niet zomaar uit een appgroepje zet. Zo geef je je kind de tools om online verstandige keuzes te maken."

Uiteindelijk wil je je kind bewust, kritisch en weerbaar maken, denken Broekstra en Van der Heijden. "En je wil als ouder betrokken blijven - als het goed gaat, maar ook als je kind online een minder fijne ervaring heeft. Dat bereik je door interesse te tonen. Neem bijvoorbeeld eens samen een TikTok-filmpje op. Dat kan hilarisch zijn, helemaal als jij dat ene dansje nét niet helemaal onder de knie krijgt - of misschien juist wel."