EU zet in op snelle langeafstandstreinen als toekomst van Europees reizen

De kern van een duurzaam passagiersvervoer in de EU moeten treinen zijn die met minstens 160 kilometer per uur snellen over een Europees spoorwegnetwerk dat meer dan vierhonderd steden met elkaar verbindt. De Europese Commissie wil ook dat de nachttrein weer terugkomt en dat reizigers met één klik een digitaal internationaal kaartje kunnen kopen, liefst btw-vrij, stelt het dagelijks EU-bestuur. "De groene en digitale transitie in Europa zal de manier zijn waarop we ons verplaatsten enorm veranderen", zegt vicevoorzitter Frans Timmermans.

In 2030 moet het bestaande internationale spoornetwerk voor hogesnelheidstreinen twee keer zo omvangrijk zijn als nu en in 2050 drie keer, stelt de commissie in een reeks voorstellen die moeten leiden tot efficiënte en groene mobiliteit. Ze zijn onderdeel van een strategie om de uitstoot van broeikasgassen door het vervoer tegen 2050 met 90 procent in de EU te verminderen. De EU-landen hebben in hun Green Deal afgesproken om in 2050 klimaatneutraal te zijn.

'Treinnationalisme moet verdwijnen'
Treinen kunnen daarbij een grote rol spelen, omdat ze als een van de veiligste en schoonste vervoersmiddelen gelden, zegt het dagelijks EU-bestuur. Ruim 80 procent van de Europese treinen rijdt elektrisch. Het is tijd dat ‘treinnationalisme’ verdwijnt, er wordt geïnvesteerd in de infrastructuur en de prijs voor het gebruik van rails omlaag gaat, stelt Brussel. Ook moet er geld worden gestoken in de training van machinisten, die niet zoals nu bij de grens hun taken moeten overdragen aan een collega uit een ander EU-land.

'We willen het reizen in de EU efficiënter en veiliger maken, voor bestuurders, passagiers en ondernemingen. De steden die door EU-infrastructuur zijn verbonden zijn onze economische motoren maar moeten ook slagvaardig zijn, een 'lean city' voor inwoners en forenzen', zegt Eurocommissaris Adina Vălean (transport). Ze spoort de steden aan plannen te maken voor duurzaam transport en intelligente systemen in en om de stad voor een beter openbaar vervoer, met volop ruimte voor fietsers en voetgangers. Ook wil de commissie dat de luchtvaartmaatschappijen en spoorwegen meer samenwerken, zoals KLM nu al treintickets aanbiedt voor kortere 'vluchten' zoals van Amsterdam naar Brussel.

'Te lang prioriteit gegeven aan meer asfalt en luchtvaart'
NS-topvrouw Marjan Rintel is tevreden dat de Europese Commissie meer wil investeren in passagiersvervoer over het spoor. Dat moet met name de verbindingen naar het Ruhrgebied ten goede komen. 'We willen Amsterdam, Utrecht en Arnhem vaker en sneller verbinden met Keulen, Düsseldorf, Duisburg en van daaruit door naar Berlijn. Het blijft toch vreemd dat een retour Parijs de reiziger net zo veel tijd kost als een enkele reis naar Berlijn.'

Ook milieuorganisatie Greenpeace 'is blij met het veelbelovende spoorplan' van de EU. 'Dat is echt hoognodig en is een mooie stap naar het vervangen van vervuilende korte vluchten', zegt klimaat en energie-expert Maarten de Zeeuw. 'Te lang hebben overheden prioriteit gegeven aan nog meer asfalt en de vervuilende luchtvaart voorgetrokken. Tijd om dat te verbeteren en te investeren in transport waar mensen van profiteren en die tegelijkertijd de klimaatcrisis aanpakt.'