Australië wil internettrollen gaan opsporen, kan zoiets ook in Nederland?

Australië wil een wet invoeren die het mogelijk maakt de identiteit van anonieme internettrollen op te eisen. Zou zoiets ook in Nederland kunnen? "Ik zou dat niet uitsluiten", zegt Michael Klos, die aan de Universiteit Leiden onderzoek doet naar vrijheid van meningsuiting op het internet.

Internettrollen zijn anonieme accounts op sociale media die berichten plaatsen om reacties uit te lokken. Wie doelwit is van laster of pesterijen kan als het Australische wetsvoorstel wordt aangenomen een klacht indienen, waarna het betreffende platform het materiaal moet verwijderen. Als dat niet gebeurt, dan kan een rechtbank het platform dwingen de naam van de trol prijs te geven.

Volgens Klos is het wetsvoorstel op zich niet heel bijzonder. Ook in de Europese Unie is het zo dat sociale media verantwoordelijk zijn voor de content die er via hun websites wordt verspreid. "Als iemand nare dingen over jou online plaatst en je wijst een platform daarop, moeten ze dat verwijderen. Anders zijn zij aansprakelijk."

In sommige gevallen is het ook al mogelijk de identiteit van een anoniem persoon op sociale media te achterhalen. "Maar platforms doen hier vaak heel moeilijk over. Ik ken verschillende zaken, bijvoorbeeld in het geval van wraakporno, waarbij de identiteit van een dader nooit is achterhaald omdat de bedrijven deze informatie niet wilden prijsgeven."

Wat volgens Klos wel opvallend is aan het wetsvoorstel, is dat bedrijven Australiërs waarschijnlijk zullen verplichten om een e-mailadres of telefoonnummer door te geven. "Die situatie hebben we in Europa niet. We moeten ons wel legitimeren bij banken, maar bij het aanmaken van een Facebook-account word je niet verplicht om een telefoonnummer in te vullen."

Nóg meer gegevens verzamelen
Bovendien zorgt het verplicht moeten invullen van een e-mailadres of telefoonnummer voor een discussie over privacy. "We verwijten sociale media dat ze te veel gegevens van gebruikers verzamelen. Terwijl ze dan juist nóg meer gegevens zullen moeten bezitten om te voldoen aan de eisen van de Australische regering."

Toch is het volgens Klos niet geheel uit te sluiten dat er ooit een soortgelijk systeem in Europa wordt ingevoerd. "Er zijn eerder al soortgelijke voorstellen geweest, bijvoorbeeld uit Oostenrijk, maar die zijn tot nu toe altijd snel gestrand vanwege zorgen over privacy. In de Europese Unie geldt strengere privacywetgeving in vergelijking met andere landen."

Maar dat betekent niet automatisch dat deze wetgeving altijd in de weg zal blijven staan voor nieuwe ideeën op dit gebied, zegt Klos. "Ik zou niet uitsluiten dat er hier bijvoorbeeld ooit een Know Your Customer-systeem wordt ingevoerd." Dat is een systeem dat bijvoorbeeld door financiële instellingen wordt gebruikt om klanten zorgvuldig te identificeren.

Akkoord van Europese Commissie
De Europese Commissie heeft overigens ook al aangekondigd strengere regels te willen voor online platforms. Vorige week bereikten de EU-ministers van Economische Zaken daarover een akkoord.

Daarin staat onder meer dat het voor platforms duidelijker moet worden waar hun verantwoordelijkheden liggen. Daarnaast moeten mensen beter worden geïnformeerd als berichten worden verwijderd en wordt van online platforms verwacht dat ze transparante voorwaarden bieden, zodat iedereen weet wat wel en wat niet mag.