Waarom Facebook-baas Mark Zuckerberg schandaal na schandaal overleeft

Hoewel Facebook-moederbedrijf Meta een reeks schandalen aan de broek heeft hangen, lijkt oprichter Mark Zuckerberg nergens heen te gaan. Dat hoeft ook niet, want zijn macht binnen het bedrijf is zó groot dat eigenlijk niemand hem iets kan maken.

Facebook-klokkenluider Frances Haugen zei maandag op een techconferentie dat Zuckerberg zou moeten opstappen als directeur van het bedrijf. Dan pas zou Facebook (en moederbedrijf Meta) radicaal anders kunnen gaan werken en problemen kunnen oplossen, beargumenteerde ze. Haugen lekte anderhalve maand geleden duizenden interne documenten van het bedrijf, waarmee veel van de problematiek bij Facebook aan het licht kwam.

Maar zolang Zuckerberg geen zin heeft om bij het bedrijf te vertrekken, hoeft hij geen afscheid te nemen. Dat komt door de manier waarop aandelen van Facebook zijn ingedeeld. Naast gewone aandelen zijn er namelijk ook aandelen met stemrecht.

Juist van dit soort aandelen bezit Zuckerberg een meerderheid (zo'n 58 procent), waardoor hij veel macht heeft binnen het bedrijf. Zelfs als het hele bestuur en alle aandeelhouders zich verenigen, hebben ze niet genoeg stemrecht om hun zin door te drukken.

Zuckerberg denkt dat hij zonder stemrecht allang was ontslagen
De reden dat er speciale aandelen met stemrecht bestaan, is dat het bestuur op die manier strategische veranderingen voor de lange termijn kan doorvoeren. Die veranderingen kunnen dan niet worden tegengehouden door investeerders met normale aandelen, die dat bijvoorbeeld zouden willen omdat die veranderingen voor hen negatieve (economische) effecten op de korte termijn hebben.

Maar in de praktijk maakt het verschil in aandelen vooral Zuckerberg onaantastbaar. Hij houdt het laatste woord en kan zijn veto uitspreken als plannen hem niet bevallen.

"Een van de dingen waarmee ik geluk heb gehad bij het opbouwen van dit bedrijf is dat ik veel stemrecht heb", zei Zuckerberg op een interne opname in handen van The Verge. "Daar heb ik me al vroeg op geconcentreerd. Dat bleek belangrijk, want zonder dat stemrecht zou ik al op verschillende momenten ontslagen zijn. Dat weet ik zeker."

In mei van dit jaar wees het bestuur van Facebook twee voorstellen af tijdens een aandeelhoudersvergadering. Een van de ideeën was om een onafhankelijke voorzitter te benoemen. Zuckerberg bekleedt die functie al sinds 2012. Het tweede voorstel was om de speciale aandelen met stemrecht te schrappen. Beide voorstellen sneuvelden bij het bestuur van Facebook.

'Facebook verandert waarschijnlijk niet onder Zuckerberg'
Er wordt al jaren door verscheidene aandeelhouders gezegd dat Zuckerberg te veel macht heeft. Facebook zou volgens hen juist meer baat hebben bij meer onafhankelijk toezicht, zeker omdat het bedrijf vaak te maken heeft met schandalen rond privacy en werkwijze.

Haugen pleitte daar maandag ook weer voor. "Ik denk dat de kans klein is dat Facebook verandert zolang Zuckerberg de CEO is", zei de klokkenluider. "Misschien is het een kans voor iemand anders om het stokje over te nemen. Facebook zou sterker zijn met iemand die bereid is zich te richten op veiligheid."

Voorlopig zit dat er niet in. Hoeveel mensen dat ook willen, uiteindelijk bepaalt Zuckerberg wanneer hij het stokje overdraagt.