Kleren retourneren? Grote kans dat jouw pakje wordt vernietigd

Nederlanders zijn het gemak van het terugsturen gewend. Volgens een onderzoek van pakketbezorger DPD zijn we er zelfs Europees kampioen in. Van alle pakjes wordt 9 procent teruggestuurd, en daar maakt kledij zowat de helft van uit. Maar wist je dat detailhandelaars in Europa elk jaar voor miljarden euro's aan bruikbare goederen zoals kleren en elektronica vernietigen, vaak omdat dat goedkoper is dan geretourneerde of onverkochte artikelen opnieuw in distributie te brengen? Zo zit dat.

Webwinkels weten hoe belangrijk het is om goede retouropties te hebben: het maakt voor veel klanten het verschil tussen wel en niet bestellen. Een noodzakelijk kwaad, want teruggestuurde pakjes kosten webshops ook handenvol geld. Zij betalen namelijk niet alleen de vervoerskosten, maar ook de manuren die kruipen in het verwerken van getourneerde kleding en andere artikelen.

Inspectie geretourneerde kleding
Omdat kledingstukken uit de verpakking worden gehaald en gepast, moeten ze worden gecheckt op gebruikssporen en netjes worden gemaakt: werknemers gaan letterlijk aan kledingstukken ruiken, verwijderen haren, sluiten ritsen, naaien knopen vast, strikken veters en vouwen dan het artikel netjes op. Daarna worden de artikelen opnieuw verpakt, gelabeld en in distributie gebracht. Elke stap wordt in een systeem ingevoerd, en de terugbetaling van de geretourneerde artikelen in gang gezet.

Een ecologische en sociale ramp
Kleren die niet door de 'keuring' komen, worden vaak verbrand of bijvoorbeeld verwerkt tot vulling voor autostoelen. Maar voor verschillende webshops komt het goedkoper uit voor dit hele proces over te slaan, en alle geretourneerde artikelen gewoon meteen te vernietigen. En dat is een bijzonder kwalijke zaak op het vlak van duurzaamheid.

De productie van kleding, zeker de zogenaamde fast fashion, heeft namelijk sowieso al een enorme impact op mens en milieu (wist je bijvoorbeeld dat voor één jeans wel 7000 liter water nodig is?). Die impact wordt alleen groter als die kleren niet eens worden gedragen, of worden vernietigd. En dan hebben we het nog niet over het extra transport en de extra plastic verpakkingen.

Retailers doen er geheimzinnig over
Welke webshops dat wel en niet doen, is niet duidelijk: grote bedrijven hoeven niet bekend te maken hoeveel er in de prullenbak belandt. Er zijn dan ook geen officiële schattingen voor de hele EU van de hoeveelheid consumptiegoederen die elk jaar wordt vernietigd, maar het zou om miljarden euro's aan bruikbare goederen gaan.

Zeker de kledingindustrie, die niet geboekstaafd staat als de meest transparante wereld, trekt steevast rookgordijnen op over wat met retourzendingen gebruikt. Wel zijn er onder meer mediaberichten over bruikbare goederen die door modegiganten als het Zweedse H&M en het Britse Burberry worden verbrand en vernietigd in magazijnen van online platforms die goederen van derden verkopen, zoals Amazon, Zalando en Otto.

Amazon vernietigt massaal
Online retailers betwisten dit. Zalando en Otto zeggen dat minder dan 1 procent van de aan hen geretourneerde goederen wordt vernietigd. Webwinkel Amazon zegt producten alleen voor recycling of energieterugwinning te versturen als er geen andere optie is, of naar een stortplaats als laatste redmiddel.

In 2018 brachten journalisten echter aan het licht dat Amazon in Duitsland massaal retourzendingen van producten en zelfs nieuwe producten vernietigt, van koelkasten en vaatwassers tot aan matrassen en meubels. Het Duitse ministerie van Milieu sprak toen over een schandaal. Burberry vernietigde in 2018 voor 33,8 miljoen euro aan eindproducten, waaronder tassen en parfum, voordat het deze praktijk staakte na publieke tegenreacties.

Wat gebeurt met overbodige kleren?
Ook als pakjes niet worden vernietigd, is het echter vaak een raadsel wat met 'overbodige' kleding gebeurt. Hetzelfde geldt voor de kleren die niet worden verkocht. De Nederlandse modesector alleen zou zo’n 21,5 miljoen kledingstukken per jaar overhouden. Daarvan wordt nog geen 3 procent gerecycled. Zo’n 140 miljoen kilo kleding zou jaarlijks worden verbrand.

Volgens actievoerders vernietigen winkelketens goedkope kleding die duur is om op te slaan, terwijl de duurdere merken dure kleding vernietigen om te voorkomen dat die op de zwarte markt wordt verkocht. Volgens de sector echter zouden veel kleren die niet binnen het seizoen worden verkocht, wel in de outlet aan de man worden gebracht, of door een andere handelaar worden opgekocht. Maar ook dan spreken we over een devaluatie van deze kleding: de enorme hoeveelheid kleding die wordt geretourneerd of niet wordt verkocht is hoe dan ook een inkomstenderving voor retailers.

'Kijk naar je eigen koopgedrag'
Het probleem ligt niet alleen bij bedrijven: experts roepen consumenten op naar hun eigen koopgedrag te bekijken. Kleding wordt al te vaak als een wegwerpartikel van weinig waarde gezien, maar zeker met onze retourzendingen dragen we bij aan een hogere milieu-impact, en maken we de mogelijkheid tot goede arbeidsvoorwaarden binnen de mode-industrie kleiner. Een volgende keer misschien toch maar één maat van die leuke broek bestellen?