Uitsluiting dreigt voor miljoenen mensen voor wie digitale coronapas te moeilijk is

Het regelen van een coronapas is nog te moeilijk voor mensen die niet goed met een computer, printer of smartphone overweg kunnen. Dat zeggen zorgkenniscentrum Pharos en ouderenbond ANBO in gesprek met NU.nl. Daardoor dreigen miljoenen mensen niet goed mee te kunnen doen in de maatschappij waarin de coronapas per 25 september een belangrijke rol speelt.

Wie vanaf 25 september bijvoorbeeld in een café een kopje koffie wil drinken, uit eten wil of een theater wil bezoeken, moet een coronabewijs laten zien. Dat heeft het demissionaire kabinet dinsdag bekendgemaakt.

De overheid zet flink in op de digitale wijze om de coronapas te bemachtigen: de CoronaCheck-website en -app. Maar ouderen, laaggeletterden, mensen met een beperking en migranten krijgen te weinig ondersteuning bij het regelen van het papieren alternatief, vinden Pharos en de ANBO.

"We zijn voorstander van digitalisering en zien ook dat veel ouderen er dankbaar gebruik van maken", zegt ANBO-woordvoerder Renate Evers. "Toch is er een groep ouderen die geen smartphone, computer of printer bezit of niet digitaal vaardig is."

Naast voor ouderen geldt dit risico ook voor onder anderen laaggeletterden, migranten en mensen met een beperking, merkt het expertisecentrum Pharos op. Deze organisatie maakt zich hard voor inclusiviteit in de zorg. De groep is groot: Nederland telt alleen al 2,5 miljoen laaggeletterden.

Met de coronapas kun je aantonen dat je...
... volledig gevaccineerd bent (de pas is twee weken na de tweede AstraZeneca-, Pfizer- of Moderna-prik, of vier weken na één dosis van het Janssen-vaccin geldig);
... COVID-19 hebt doorgemaakt en hersteld bent (je kunt elf dagen na de besmetting een herstelbewijs krijgen, deze coronapas is een half jaar geldig);
... recent negatief getest bent op corona (de pas is dan 24 uur geldig).
Coronapas op papier aanvragen kan moeilijk zijn
Ouderen beschikken niet altijd over een DigiD of kunnen daar niet zelfstandig mee overweg, zegt de ANBO. Deze digitale identificatie bij de overheid is nodig om een papieren versie van de coronapas te krijgen.

Pharos herkent de situatie. De digitale route om een papieren pas aan te vragen, is bovendien complex, zegt woordvoerder Jeantine Reiger. "Mensen die er moeite mee hebben, moeten van een website naar DigiD naar e-mail. Het is van platform naar platform en dat is vaak te moeilijk."

Een alternatief is bellen met de CoronaCheck-helpdesk (0800-14 21) of het algemene coronanummer (0800-13 51) om het papieren bewijs thuis opgestuurd te krijgen. Maar de ANBO hoort dat medewerkers van de helpdesk de methode niet kennen of dat ouderen door drukte op de lijnen niemand te spreken krijgen, zegt woordvoerder Evers.

"Het is een vaak vergeten groep van met name 75-plussers die hiervan de dupe is. Het is bezwaarlijk als honderdduizenden ouderen hierdoor straks niet naar een café kunnen."

"Het risico is dat mensen het op een gegeven moment opgeven als het niet lukt", zegt Pharos-woordvoerder Reiger. "Die mensen doen dan niet meer mee. Die kwestie is echt nog niet opgelost."

Het ministerie van Volksgezondheid wilde dinsdagmiddag tegenover NU.nl niet reageren op de zorgen van Pharos en de ANBO.

Aanvulling: Dit artikel is lichtelijk aangepast, aangezien het artikel om 17.30 uur is gepubliceerd en het demissionaire kabinet op een persconferentie, die om 19.00 uur begon, de verwachte aankondigingen bekendmaakte. Daarop werd ook het algemene telefoonnummer 0800-13 51 genoemd. Dit is toegevoegd.