Zo kun je je accu veilig opladen en onderhouden

In een vorig artikel vertelden we hoe het kan gebeuren dat accu's slijten en in het ergste geval zelfs kunnen ontploffen. In dit artikel lees je over de verschillende soorten batterijen en hoe je een accu veilig kunt opladen en onderhouden.

SLA-accu
De verzegelde lood- of SLA-accu (sealed lead acid) treffen we als tech-gebruiker vooral aan in noodvoedingen, ook wel UPS’en (uninterruptible power supply). Dit type accu werd uitgevonden in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Het type accu wordt ook weleens VRLA (‘valve-regulated lead-acid battery’) genoemd, omdat het apparaat niet honderd procent verzegeld is: via een klep worden overbodige gassen uitgestoten die tijdens de chemische werking ontstaan.

Werkt dit mechanisme niet goed, dan kan de accu opzwellen. Bij een oude UPS kan dit ertoe leiden dat je de accu niet meer (gemakkelijk) kunt vervangen, omdat hij te erg opgezwollen is. Ontploffingsgevaar is er niet, omdat een SLA met zwellingsproblemen normaal gezien al lang daarvoor de geest geeft.

Omwille van de lage energiedensiteit zijn dit vrij grote en zware accu’s. Ze volledig opladen duurt lang, tot wel een volle dag. Verder heeft dit soort accu een beperkte levensduur, met tussen de twee- en driehonderd laadcycli. De SLA-accu steekt eenvoudig in elkaar en is daardoor goedkoop te fabriceren.

Dit type accu levert snel heel veel energie, maar houdt dat niet lang vol. Dat is dus ideaal voor in een noodvoeding, die onmiddellijk volledig inzetbaar moet zijn wanneer de stroom uitvalt. Nog een voordeel is dat de SLA-accu bij zeer lage en zeer hoge temperaturen goed blijft functioneren. Een ideale omgevingstemperatuur voor een zo lang mogelijke levensduur is er wel: die ligt rond de 25 graden Celsius.

Ben je van plan een SLA-accu lange tijd niet te gebruiken, dan moet je hem volledig opladen voor je hem opslaat. In die toestand kun je zo’n accu maandenlang bewaren, al laad je hem het best ieder jaar opnieuw bij. Een UPS regelt dit overigens allemaal zelf. In de praktijk kan de accu in een UPS jarenlang meegaan. Hoelang precies, hangt af van allerlei factoren, zoals de omgevingstemperatuur, hoe vaak de UPS aanslaat en hoelang de ‘down-time’ duurt.

NiMH-accu
De NiMH-accu is een verbeterde versie van de oudere, zeer milieuonvriendelijke nikkel-cadmium (NiCd)-accu. De NiCd-accu werd al in 1899 uitgevonden en in 1947 voor het eerst in zijn huidige vorm op de markt gezet. NiCd-accu’s zijn betrouwbaar en kunnen tegen een stootje, maar naast het vervuilende aspect hebben ze een ander nadeel, namelijk het geheugeneffect. Dit type accu verliest zijn capaciteit als je ze niet regelmatig helemaal ontlaadt en weer volledig oplaadt (‘deep charging’).

De ontwikkeling van NiMH startte aan het eind van de jaren zestig van de vorige eeuw. De bedoeling was vooral een compacte accu te ontwerpen met een hogere energiedensiteit dan NiCd. De NiMH-technologie is tot op vandaag veelgebruikt bij oplaadbare batterijen. In de computerwereld tref je ze vooral nog aan in laptops, vrijwel niet meer in mobieltjes. NiMH is delicater dan NiCd, reden waarom batterijladers vaak een aparte instelling hebben voor elk type oplaadbare batterij.

Een NiMH-accu levert dertig à veertig procent meer energie dan een vergelijkbare NiCd-accu. Maar wanneer je hem niet gebruikt, raakt hij (afhankelijk van de omstandigheden) wel zo’n twintig procent van zijn lading in de eerste maand en ongeveer tien percent van zijn capaciteit in elke volgende maand kwijt. Dus na ongeveer negen maanden is hij dan leeg.

Het geheugeneffect is minder uitgesproken dan bij NiCd, maar toch dien je een NiMH-accu die je gebruikt om de zestig à negentig dagen volledig te ontladen en daarna honderd procent weer op te laden. Doe je dat niet, dan verkort je de levensduur, soms wel tot nog maar een derde van de normale driehonderd à vijfhonderd laadcycli.

Gebruik je een NiMH-accu langere tijd niet, dan laad je hem het best tot tachtig procent van zijn capaciteit op vóór je hem weglegt. Vergeet niet om de accu dan alsnog elke zes maanden opnieuw bij te laden tot ongeveer tachtig procent. Door het hoge gehalte aan nikkel loont het de moeite om NiMH-batterijen en -accu’s te recyclen, reden waarom ze milieuvriendelijker zijn dan NiCd’s, die moeilijker milieuvriendelijk af te danken zijn.