'Leenstelsel studenten zorgt voor grotere ongelijke situatie'

Sinds de invoering van het leenstelsel zijn studenten financieel afhankelijker geworden van hun ouders. Twee derde van alle studenten krijgt geld van ouders, dat is 15 procent meer dan in 2015 toen er nog geen leenstelsel was. Ook ontvangen ze meer geld van hen dan eerder. Dat constateert het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud), na nieuw onderzoek onder studenten. Het instituut pleit voor aanpassing van het financieringsstelsel.

Studenten maken zich ook zorgen over hun studieschuld voor hun toekomst en proberen een lening te vermijden. In vergelijking met het laatste onderzoek van het Nibud in 2017 is het aantal studenten dat is gaan lenen gedaald van 55 procent naar 45 procent nu. Voornamelijk thuiswonende studenten zijn minder gaan lenen (30 procent nu), van uitwonende studenten leent twee derde, zo ziet het Nibud in het representatieve onderzoek onder 1505 voltijdstudenten.

Rol van ouders
Het instituut maakt zich zorgen over de financiële gevolgen van studenten die geen beroep kunnen doen op hun ouders. 'Het stelsel gaat ervan uit dat ouders kunnen bijdragen, maar met een inkomen rond anderhalf keer modaal is dat nog heel lastig. Studenten met draagkrachtige ouders kunnen studeren zonder te hoeven lenen, anderen beginnen hun loopbaan met een financiële achterstand', zegt Nibud-directeur Arjan Vliegenthart. En als je een lening nodig hebt, zorgt de studieschuld voor onzekerheid over de toekomst. 'Iedereen kan studeren met studiefinanciering, maar er ontstaat na afloop een grotere ongelijke situatie dan noodzakelijk is', aldus Vliegenthart.

Herinvoering basisbeurs
Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) presenteert naar aanleiding van het onderzoek het manifest Studenten Op Eigen Benen. Daarin pleiten ze voor de herinvoering van de basisbeurs van respectievelijk 247 en 460 euro per maand voor thuis- en uitwonende studenten. Ook wil het ISO een verbreding van de aanvullende beurs voor studenten van ouders die minder dan 70.000 euro per jaar verdienen. Kinderen van ouders die tussen de 49.000 en 69.000 euro verdienen, vallen nu tussen wal en schip omdat ouders vaak niet kunnen bijdragen maar ze ook geen aanspraak kunnen maken op die beurs.

Minder financieel zelfstandig
'We zien dat studenten afhankelijker zijn geworden van hun ouders en daardoor ook minder financieel zelfstandig', zegt ISO-voorzitter Lisanne de Roos. Daarnaast ligt er volgens Roos in het huidige systeem 'veel meer (prestatie)druk op je schouders wanneer je ouders niet kunnen bijdragen aan je studie en levensonderhoud'. Het ISO hoopt dat het manifest aan de formatietafel wordt besproken.

Mentale druk van studieschuld
Ook studentenvakbond LSVb en FNV Young & United maken zich zorgen over de mentale druk die het leenstelsel met zich meebrengt. 'Studenten gaan al jaren gebukt onder het leenstelsel. Zelfs als je twaalf uur per week werkt, kun je bij lange na niet rondkomen. Daardoor begin je je werkende leven met een torenhoge studieschuld', zegt LSVb-voorzitter Ama Boahene. Doordat volgens het onderzoek uitwonende studenten 789 euro per maand tekort komen, worden zij volgens de bonden gedwongen te lenen. Daarom willen zij eveneens dat het leenstelsel wordt vervangen door de basisbeurs en eisen ze dat de generatie die daaronder heeft gestudeerd, volledig wordt gecompenseerd.