Scrollen door de online encyclopedie: Nederlandse Wikipedia bestaat 20 jaar

De Nederlandse versie van Wikipedia bestaat zaterdag twintig jaar. Het is vaak een van de eerste sites die je raadpleegt als je iets wil weten over bijvoorbeeld bekende Nederlanders of ruimtevaart. Wat zorgt ervoor dat bezoekers blijven terugkomen?

Op 15 januari 2001 zag de Engelstalige versie van de online encyclopedie het levenslicht. Een paar maanden later - op 19 juni - volgde de Nederlandse versie.

Het is niet zeker wat het eerste Nederlandse Wikipedia-artikel is. Na een verhuizing van de server zijn er wat bestanden verloren gegaan. Het oudste artikel dat er nu op staat, gaat over het woord 'definitie' en is aangemaakt in augustus 2001.

Met 1,9 miljoen bezoekers en 6,5 miljoen pageviews per dag is de Nederlandstalige Wikipedia een populaire website.

Honderden vrijwilligers houden Wikipedia bij
Wikipedia wordt bijgehouden door vrijwilligers. Er zijn ongeveer veertienhonderd actieve Wikipedianen, die per maand gemiddeld vijf veranderingen doorvoeren. Vaak zijn er ook voorbijgangers die een spelfout verbeteren of iets kleins toevoegen aan een artikel. Het gaat om zo'n zestienduizend bezoekers per maand.

Een van hen is Sandra Fauconnier. Zij schrijft sinds 2003 artikelen voor de online encyclopedie. Ze schrijft onder meer over kunstgeschiedenis. "Ik ben eigenlijk begonnen bij de Engelse versie. Mijn eerste artikel daar ging over Magnum Photos, een coöperatieve vereniging van fotografen."

Een andere veteraan, Toos Groen, is sinds 2008 actief en schrijft voornamelijk biografieën. Groen merkt dat de biografieën het beste worden gelezen als iemand in het nieuws is geweest.

"In 2019 zag ik dat we nog geen biografie over Roxane van Iperen hadden, terwijl zij een bekende auteur is. Die heb ik toen geschreven. Nu ze vanwege haar nieuwe boek weer in de publiciteit is, merk ik dat de pageviews omhooggaan", aldus Groen. "Ik haal er altijd wel voldoening uit wanneer mijn biografieën goed worden gelezen."

Een tekort aan vrouwen
Een aantal jaren geleden werd een gendergapwerkgroep opgericht om meer vrouwen aan te trekken. Heeft dat zijn vruchten afgeworpen? Niet helemaal, zegt directeur Sandra Rientjes van Vereniging Wikimedia Nederland. Het percentage schommelt rond de 12 procent. In 2016 was dat aandeel 11 procent.

"Hoewel we er niet zo veel vrouwen bij hebben gekregen, hebben we wel meer artikelen over vrouwen en vrouwgerelateerde onderwerpen, zoals mode. Vijf jaar geleden werd de relevantie van zo'n onderwerp nog bevraagd. Is dit wel iets voor Wikipedia? Nu worden die vragen niet meer gesteld", zegt Rientjes.

"We merken ook dat er meer belangstelling komt vanuit de maatschappij. Ik heb bijvoorbeeld een docent gesproken die artikelen over vrouwelijke wiskundigen voor ons wilde schrijven."

'Een Wikipediaan is niet iemand die op zijn zoldertje zit'
Rientjes is blij met de waardering van het brede publiek, maar zegt dat het ook een keerzijde heeft. Zo was Wikipedia van 2017 tot 2020 niet toegankelijk in Turkije. "De Turkse rechtbank heeft het toen teruggedraaid en de site is weer bereikbaar, maar het is wel confronterend. We proberen neutraal en feitelijk te zijn. Dat wordt niet overal gewaardeerd."

Hoewel buitenstaanders denken dat het zwaar is om een Wikipediaan te zijn, is dat volgens de vrijwilligers niet het geval. "Ik ben eigenlijk echt actief in de winter. In de zomer zit ik in de tuin te werken. Hoeveel ik doe verschilt ook. Soms ben ik een hele dag bezig en een andere keer vijf minuten. Dan verwerk ik een aanpassing die ik doorkrijg", zegt Groen.

Fauconnier gaat ook ontspannen met haar rol om. "Ik maak vaak foto's voor de beeldbank als ik naar buiten ga of op vakantie ben. Dan ga ik op zoek naar gebouwen, zoals kerken, om te fotograferen. Het beeld dat je bij een Wikipediaan hebt, is iemand die op zijn zoldertje zit, maar niets is minder waar."