Vooraanstaande geleerden slaan alarm over 'teloorgang' van democratie in VS

Ruim honderd vooraanstaande geleerden in de Verenigde Staten hebben dinsdag in een open brief alarm geslagen over wat zij als de "teloorgang" van democratie in hun land zien.

De brief is ondertekend door ruim honderd onderzoekers en hoogleraren aan de meest prestigieuze universiteiten, zoals Harvard, Stanford en Yale.

De wetenschappers waarschuwen voor de "erosie van het democratische proces", die zij de laatste tijd waarnemen rond Amerikaanse verkiezingen. Ze verwijzen onder meer naar de afgelopen presidentsverkiezing.

Voormalig president Donald Trump hield na de verkiezingen vol dat hij alleen door fraude van Joe Biden heeft kunnen verliezen. Trump suggereerde meerdere malen dat er gefraudeerd was op stembureaus en tijdens het tellen van de stemmen, zonder daar ooit bewijs voor te leveren.

Ook de manier waarop zijn Republikeinse partijgenoten het plaatselijke verkiezingsproces beïnvloedden, is voor de wetenschappers een reden tot zorg. Zo probeerden Republikeinen te voorkomen dat stemmen die per post waren verstuurd meegeteld zouden worden.

"In het hele land is in de voorbije maanden radicale schade toegebracht aan democratische kernwaarden. In sommige staten is daardoor sprake van een politiek systeem dat niet langer voldoet aan de criteria voor vrije en eerlijke verkiezingen. Daarmee is onze hele democratie in gevaar."

'Verkiezingswet goede stap, maar niet genoeg'
In de brief wordt opgeroepen tot federale acties tegen wetgevers en politici die "het democratische verloop van de verkiezingen" hebben geprobeerd te dwarsbomen of te beïnvloeden.

Een nieuwe verkiezingswet zou een "stap in de goede richting" zijn, maar de wetenschappers willen dat er meer wordt gedaan om alle Amerikanen stemrecht te garanderen.

De ondertekenaars willen betere regels voor het aannemen van geld tijdens campagnes. Ook willen ze een einde maken aan gerrymandering: het herindelen van kiesdistricten ten gunste van een bepaalde kandidaat of partij. Dat zorgt voor een oneerlijk voordeel voor de partij die op dat moment de staat bestuurt.

De geleerden waarschuwen dat als democratie eenmaal in "een negatieve spiraal" zit, het decennia kan duren voordat een land daarvan hersteld is. In de tussentijd kunnen geweld, corruptie, politieke chaos en sociale onrust de kop opsteken, wat uiteindelijk leidt tot een "ondermijning van de nationale welvaart".

Er wordt expliciet gewezen op de bestorming van het Capitool op 6 januari. Een demonstratie van Trump-aanhangers buiten de zetel van het Amerikaanse Congres liep uit de hand toen relschoppers het gebouw bestormden en met geweld betraden.