Prijs gezond eten en drinken harder gestegen dan die van snacks en snoep

Het is naar verhouding duurder geworden om gezond te eten. Uit cijfers van het CBS blijkt namelijk dat de prijs van gezonde producten de laatste tien jaar harder is gestegen dan die van ongezond voedsel. Gemiddeld stegen de prijzen van voedingsmiddelen in de winkels 18 procent.

De prijs van gezonde producten zoals fruit, groente en halfvolle of magere zuivel lag vorig jaar gemiddeld 21 procent hoger dan in 2010. Sauzen, snacks en gezouten, gerookt of gedroogd vlees stegen met 15 procent. Snoep en ijs werden opvallend genoeg goedkoper.

Gezonde keuze voor klein budget
Dat de prijs van gezonde producten harder steeg dan bij ongezonde items noemt het Voedingscentrum zorgelijk. 'Gezond eten moet voor iedereen toegankelijk zijn. Als je de cijfers van overgewicht ziet, dan is het hard nodig dat mensen gezonder gaan eten. Dan helpt zo'n prijsstijging niet mee.'

Prijs speelt, naast smaak en gemak, een grote rol in de keuze om een product te kopen. Het Voedingscentrum adviseert mensen met een kleiner budget om ongesneden groenten, producten onder in de schappen in de schappen en diepvriesgroenten en -fruit in de gaten te houden. Zo kun je met minder kosten toch gezond eten.

Recentelijke prijsstijging ongezonde producten
Positief is dat de prijzen van ongezonde producten de afgelopen twee jaar iets hader stegen dan die van gezonde alternatieven. Een lichtpuntje, zo stelt het Voedingscentrum, maar het betekent nog niet dat er een grote omslag is. Het CBS zag deze trend namelijk ook al in 2012 en 2014. Dat de suikerprijs omhoog gegaan is de afgelopen jaren zou volgens het Voedingscentrum ook nog een rol kunnen spelen. Deze prijs zou ook weer kunnen dalen.

Suikertaks en lagere btw
Er zijn overheidsmaatregelen nodig om te zorgen dat consumenten gezonder gaan kiezen, zo stelt het Voedingscentrum. 'Het zou mooi zijn als de gezonde keuze de makkelijke keuze wordt', zegt gezondheidswetenschapper Liesbeth Velema. 'Dat zou onder meer kunnen door een suikertaks te introduceren en de btw op groente en fruit te verlagen of naar nul te brengen.'

Het advies om belasting op suiker door te voeren werd vorige maand ook uitgebrcht door de de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving. In landen als Frankrijk, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk nam de verkoop van suikerhoudende dranken bijvoorbeeld af na de invoering van een dergelijke suikertaks. Fabrikanten verwerken nu daarnaast minder suiker in hun frisdrank zodat hun aanbod minder zwaar belast wordt.

Niet in Nederland
De suikertaks maakt echter geen onderdeel uit van het Nationaal Preventieakkoord dat in 2018 werd afgesloten. Bij dit akkoord dat als doel heeft om meer overgewicht tegen te gaan, waren zeventig maatschappelijke organisaties en bedrijven betrokken. Er werd wel afgesproken dat fabrikanten geleidelijk minder suiker in hun producten gaan verwerken.

Deze vrijwillig afgesproken maatregelen zijn volgens het RIVM niet genoeg om de ambities van het Preventieakkoord waar te maken. Het instituut onderzocht in opdracht van het ministerie welke aanvullende maatregelen zouden kunnen helpen om de doelstellingen na te komen. Het RIVM publiceerde tien gevonden maatregelen, waaronder suikerbalsting en een lagere btw op gezonde producten.

Velema geeft aan dat het Voedingscentrum achter deze tien maatregelen staat. Wel vertelt ze dat het om meer gaat dan alleen de prijs van producten. 'Je wil maatregelen waarmee het aandeel van gezond groter wordt en de reclame voor ongezond minder. Er is heel veel aanbod en je wordt constant verleid door reclame of aanbiedingen.'