'Nieuwe problemen bij hersteloperatie gedupeerden toeslagenaffaire liggen op de loer'

Gedupeerden van de toeslagenaffaire zien al nieuwe problemen opduiken bij de 'hersteloperatie', die ervoor moet zorgen dat slachtoffers behoorlijk worden gecompenseerd. Dat zegt een groep van zogenoemde toeslagenouders tegen de Tweede Kamer. Een groep slachtoffers is al gecompenseerd, maar de commissie die moet kijken of ouders recht hebben op meer dan 30.000 euro, werkt volgens hen veel te langzaam. En de beloofde 'advocatenregeling' schiet tekort, vrezen de ouders.

Na een zogenoemde integrale beoordeling van hun dossiers, kunnen slachtoffers naar de Commissie Werkelijke Schade stappen als zij denken dat ze recht hebben op meer compensatie dan is beoordeeld. Maar die commissie kan maar honderd zaken per jaar behandelen, zegt Jacqueline Massop. Zij praat namens gedupeerden met de Belastingdienst en het kabinet, als lid van het ouderpanel. 'Het volgende probleem zien wij al oppoppen. Het wordt een soort trechter. Het gaat vastlopen en je gaat weer hetzelfde probleem krijgen.' Juist de dossiers waarover die commissie zich straks moet buigen zijn 'complexe, complexe zaken'.

Vergoeding advocaat niet toereikend
Ouders die naar deze commissie stappen, kunnen hiervoor gratis een advocaat krijgen. Maar deze regeling werkt lang niet altijd goed: de vergoeding voor de advocaat zou niet toereikend zijn, omdat de zaak veel geld kost. Bovendien moet de advocaat aan strenge voorwaarden voldoen. 'Eigenlijk ligt de lat te hoog en de vergoeding te laag', zegt Massop.

'Niet inzien van dossier een doorn in het oog''
Veel gedupeerden die spraken met de Kamer zijn erg ontevreden over de gang van zaken. Vooral het feit dat ze hun dossiers niet zomaar te zien krijgen, is ze een doorn in het oog. Massop vertelde dat ze in 2019 een brief kreeg over haar dossier. 'Ik zou 'm binnen zes weken krijgen en ik heb 'm nog steeds niet.' Een andere gedupeerde, Marcel Moes, heeft 'niet eens de moeite meer genomen om mijn dossier op te vragen'. Nadat een groep ouders eind 2019 een vrijwel volledig zwartgelakt dossier kreeg, zag hij 'nut en noodzaak ervan niet meer in'.

Het is 'pijnlijk' dat ouders niet meer zomaar hun eigen dossier krijgen van de Belastingdienst, vindt gedupeerde Leigh-Anne Jansen. 'Het feit dat het erg tijdrovend is, en zij die tijd liever willen steken in de herstelprocedure, staat natuurlijk los van het feit dat ik en alle gedupeerden inzage moeten hebben in het dossier.'

Schrijnende verhalen
Geëmotioneerde gedupeerden van het toeslagenschandaal deelden hun verhalen met Tweede Kamerleden. De ontspoorde fraudejacht van de Belastingdienst zorgde voor schrijnende verhalen over hun financiële en persoonlijke situatie. 'Zonder mijn moeder hadden we het geld niet gehad om mijn kinderen eten te geven', vertelde gedupeerde Joe ten Cate.

Leigh-Anne Jansen is een van de ouders in de groep die als eerste werd gecompenseerd, naar aanleiding van een rapport in 2019 van de commissie-Donner. Zij vertelde dat haar kinderen niet weten dat zij een van de duizenden slachtoffers is. Ze wil niet dat haar kinderen meekrijgen dat ze anders kunnen worden behandeld door de overheid wegens een buitenlands klinkende naam of een tweede nationaliteit, vertelde Jansen.

'Het is nog steeds dagelijks een beangstigende gedachte voor mij, dat we in Nederland in hokjes worden gedrukt', zei Nazmiye Yigit-Karaduman daarover. 'Ik ben geboren in Nederland, en heb me tot dit dossier een trotse Nederlander gevoeld.'

Vluchten naar het buitenland
Voor sommige ouders liepen de problemen zelfs zo hoog op, dat ze naar het buitenland vluchtten. Michelle Brouns woont nog steeds in België, en kwam voor het gesprek naar Den Haag. 'Ik was zelf 21', vertelde zij over het begin van de problemen met de fiscus. 'Ik studeerde netwerk infrastructuur design. Ik zou de eerste vrouwelijke ingenieur zijn die daar zou afstuderen. De toekomst lachte me toe, maar door de Belastingdienst is het afmaken van mijn studie me eigenlijk ontnomen.'

Ouders willen weten waar ze aan toe zijn
Ouders willen nu vooral duidelijkheid over de compensatie en waar ze aan toe zijn. Veel van de sprekers vertelden dat het niet alleen om financiële compensatie gaat, maar ook om erkenning van de fouten van de overheid. Bovendien gaat de geleden schade vaak verder dan geld alleen, zei onder anderen gedupeerde Lynn Woodrow, die ook andere slachtoffers helpt. 'Hoe kan de waarde van herstel geschat worden? Nou, in 2017 heb een suïcidepoging gedaan, dus vertel maar mij maar wat mijn leven waard is, per jaar.'