EU belooft terughoudendheid bij uitvoeren exportverbod van coronavaccins

De Europese Commissie (EC) heeft Nederland en andere landen toegezegd terughoudend te zijn bij het inzetten van de strengere exportregels voor coronavaccins, zegt demissionair premier Mark Rutte na afloop van de onlinetop met EU-leiders. De commissie is gefrustreerd over met name de leveringen van de Britse farmaceut AstraZeneca, die fors minder vaccins levert dan contractueel was vastgelegd.

EC-voorzitter Ursula von der Leyen zei donderdagavond dat AstraZeneca pas weer vaccins mag exporteren als het bedrijf de leveringen nakomt. "We moeten en willen uitleggen aan Europeanen dat zij hun eerlijke deel krijgen."

Ook de Franse president Emmanuel Macron wil dat de EU harder optreedt tegen de bedrijven. "Het is klaar met de naïviteit. Ik steun het feit dat we alle vaccinexports moeten blokkeren zolang farmaceuten hun toezeggingen aan de Europeanen niet nakomen."

Een groot deel van de vaccins van de Britse farmaceut worden in de Europese Unie geproduceerd, onder meer in een fabriek in Leiden. Veel vaccins worden geëxporteerd naar het Verenigd Koninkrijk, die door eventuele blokkades het hardst zal worden getroffen.

In totaal zijn er sinds begin december ruim 77 miljoen vaccins geëxporteerd uit de EU. Het Verenigd Koninkrijk importeerde er daar 21 miljoen van. In het VK zijn bijna 46 vaccins uitgedeeld per 100 inwoners, terwijl de EU achterblijft met 14 per 100 inwoners.

Rutte en enkele van zijn collega's zijn geen voorstander van een exportverbod en geven er de voorkeur aan om de onenigheid via een dialoog op te lossen. De premier had daarom eerder al om terughoudendheid gevraagd. "Het hebben van zo'n instrument is helemaal niet verkeerd, maar het moet bij voorkeur niet gebruikt worden. Wij denken dat het belangrijk is dit pistool ongeladen te laten."

Rutte sprak met Johnson over AstraZeneca
De premier verwacht dat er alsnog coronavaccins naar het Verenigd Koninkrijk zullen gaan. Afgelopen week sprak Rutte met de Britse premier Boris Johnson over de productie van de vaccins in de Leidse fabriek. Rutte heeft hem gezegd dat Nederland de vaccinexports zal tegenhouden als de Europese Commissie dat wil, omdat die daarover gaat.

Dit weekend hebben Brussel en Londen opnieuw overleg. Rutte gaat ervan uit dat ze er samen zullen uitkomen en dat een exportverbod niet nodig zal zijn. "Ze gaan zaterdag hier weer verder over onderhandelen en ik heb de indruk dat een win-win-vorm toch mogelijk moet zijn."

De Brits-Zweedse farmaceut AstraZeneca zou voor het einde van juni ruim 300 miljoen doses leveren aan de Europese Unie, maar moest door productieproblemen dat doel terugschroeven naar 100 miljoen. De Europese lidstaten lopen hierdoor vertraging op en vroegen zich hardop af of het bedrijf andere landen voortrekt.